#flattenthecurve: het aantal doden groeit, maar minder hard. Geeft dat een sprankje hoop?

De vorige keer heb ik het gehad over #flattenthecurve, oftewel: krijgen we het aantal corona-besmettingen onder controle, voordat ziekenhuizen onder de druk bezwijken? We keken onder andere naar besmettingscijfers. Hoeveel mensen er dus positief getest zijn op corona. Dat zijn niet de meest betrouwbare cijfers, omdat niet overal evenveel getest wordt. In Nederland is bijvoorbeeld een groot gebrek aan testmateriaal.

Betrouwbaarder zijn de cijfers van het aantal sterfgevallen zegt arts en epidemioloog Henri van Werkhoven van het Universitair Medisch Centrum Utrecht. “Bij de besmettingscijfers ben je afhankelijk van de testmethoden. En die veranderen. Maar bij sterfgevallen heb je meer zekerheid dat je niemand gemist hebt. Patiënten die zo ernstig ziek zijn, komen in het ziekenhuis en worden getest. Dus door te kijken naar de sterfgevallen kun je de ontwikkeling van het virus beter volgen.”

Juist bij die bevestigde sterfgevallen doet zich iets eigenaardigs voor. Terwijl het aantal doden stijgt, kan dat er toch op wijzen dat het virus langzaam onder controle komt.

Dat zit zo.

Vandaag steeg het aantal doden van 434 naar 546. Dat zijn hallucinante aantallen. Maar kijken we naar de groei van het aantal sterfgevallen, dan zien we een stijging van 'slechts' 27 procent. Vorige week maandag bijvoorbeeld steeg het aantal doden nog van 12 naar 20. Dat is een groei van 66 procent, een veel snellere spurt. En bekijken we het verloop over een iets langere periode, dan zien we dat de groei van het aantal doden de laatste paar dagen juist daalt.

Dit groeicijfer is belangrijke informatie voor epidemiologen en beleidsmakers bij de bestrijding van het coronavirus. En als lezer is dit, denk ik, belangrijk om in je achterhoofd te houden als je geconfronteerd wordt met hoeveelheden doden per dag.

In onderstaande grafiek zie je het zelf. De blauwe staven laten zien hoe het aantal dodelijke slachtoffers toeneemt. Maar kijk je naar de rode lijn, dan zie je dat de groei van het aantal slachtoffers de laatste paar dagen licht afneemt. Het groeicijfer daalt dus. Het betekent dat het aantal sterfgevallen nog steeds elke dag toeneemt, maar minder hard dan voorheen.

Toch moeten we voorzichtig blijven hier overhaast positieve conclusies aan te verbinden, waarschuwt epidemioloog Van Werkhoven. "Eigenlijk wil je alle cijfers hebben en laten meewegen", zegt hij. "In Italië zijn bijvoorbeeld de Intensive Cares vol. Dat komt omdat ze heel veel patiënten tegelijkertijd kregen. Maar je ziet wel een daling van het aantal besmettingen."

Je kan dus wel het aantal besmettingen hebben afgeremd, maar als je IC te vol ligt overlijden alsnog heel veel mensen door gebrek aan juiste zorg. Van Werkhoven: "Dat is het scenario waar iedereen bang voor is."

Gelukkig zie je ook in Italië dat ondanks het toenemende aantal doden, het groeicijfer daalt.

Italië moet dus nog even volhouden, maar de toename van het aantal doden vlakt af.

Kijken we naar de Verenigde Staten dan zien we dat het groeicijfer met meer dan 30 procent niet alleen hoger is dan in Italië en Nederland, maar ook nog niet afneemt.

Sterftecijfers zijn dus betrouwbaarder dan besmettingscijfers, maar hebben ook één nadeel. Van Werkhoven: "De maatregelen die vandaag genomen worden zie je pas over drie tot vier weken terug in de sterftecijfers. Dat komt doordat een zieke meestal één a twee weken in het ziekenhuis ligt voor hij of zij overlijdt. Als je wilt weten wat het effect is van maatregelen die korter geleden zijn genomen, kun je beter naar het aantal ziekenhuisopnames kijken."

Heb je vragen? Of heb je ook data-skills en wil je graag helpen? Neem dan contact op via r.tromp[at]vpro.nl of via twitter

Meer journalistiek speurwerk?

Argos is het onderzoeksjournalistieke programma van de VPRO en HUMAN. Je hoort Argos op zaterdag van 14.00 tot 15.00 uur op NPO Radio 1. Terugluisteren kan via je favoriete podcastapp of via de website van Argos. Volg Argos ook via Facebook en Twitter.