'Bedrijven als Deliveroo creëren gevoel van schijnvrijheid'

"Als consumenten willen we dat alles zo snel mogelijk gaat. En tegenwoordig zien we dat bedrijven daar heel makkelijk op inspelen", schrijft journalist Rens Lieman in zijn boek Uber voor Alles. In zijn boek beschrijft Lieman hoe bedrijven als Uber en Deliveroo zich langzaam naar de top werken in onze maatschappij en eigenlijk alle andere bedrijven voorbijgaan.

Eigen baas

"Deze bedrijven zijn zowel voordelig voor de consument als voor de werknemer. Ik heb zelf een tijdje bij Deliveroo gewerkt en daardoor kon ik echt even een kijkje in de keuken nemen." Toen Lieman zich aanmeldde bij Deliveroo moest hij een korte onlinecursus volgen om vervolgens binnen een week voor het bedrijf aan de slag te gaan. "Het voordeel van dit soort bedrijven is dat je niet echt een leidinggevende hebt. Alles gaat via een app op je smartphone, waardoor je als werknemer eigenlijk veel vrijheid krijgt."

Werknemers bij Deliveroo mogen zelf een werktijden bepalen en zelf kiezen welke klussen ze aannemen. Klinkt ideaal, maar volgens Lieman zit er ook wel een donkere kant aan het verhaal. "Je hebt nooit echt zekerheid. Dit soort bedrijven werkt niet met beloftes, maar met voorspellingen. Ze zeggen bijvoorbeeld dat als je op een bepaald tijdstip gaat werken de kans groot is dat je meer zal verdienen dan normaal. Maar ze garanderen niks."

Beloningssysteem

Het feit dat er geen leidinggevende in je nek staat te hijgen kan een gevoel van vrijheid geven, maar Lieman kwam erachter dat je eigenlijk in dienst bent van de app op je smartphone. "De app geeft jou aan wanneer je kunt werken, maar ook wanneer je meer kunt verdienen. Als jij bijvoorbeeld gaat werken als het regent dan verdien je meer of krijg je een online badge. Dat is eigenlijk een beloningssysteem wat ook gebruikt wordt in videogames. Je wordt als werknemer langzaam gemanipuleerd om toch te gaan werken."

Werken voor bedrijven als Deliveroo en Uber zorgt volgens Lieman ook een verandering in de werkgelegenheid. "Je hoeft niet meer een heel sollicitatie of functioneringsgesprek te ondergaan. Werken voor dit soort bedrijven is heel laagdrempelig en zorgt voor veel werk."