Vader vals beschuldigd van seksueel misbruik: 'Alle alarmbellen gingen rinkelen'

Ivonne Leenhouwers neemt ons tien jaar terug in de tijd. Naar een zaak waar een vader werd verdacht van seksueel misbruik van drie van zijn vier kinderen. De moeder had gesprekken met de kinderen gevoerd, waarna het misbruik boven zou zijn gekomen. Leenhouwers kwam in aanraking met de vader toen hij na dagen van verhoren bekend had. Toen Leenhouwers de verhoren terug luisterde, wist ze direct dat het niet goed zat.

'Alle alarmbellen gingen rinkelen'

Leenhouwers: "Je zou bijna denken, gek dat de politie zelf niet in de gaten had dat het niet goed zat. Alle alarmbellen gingen rinkelen toen ik het hoorde. Dat kwam door de manier van vragen stellen, het kwam door onder andere het feit dat hij uit zichzelf helemaal niks kon vertellen en dus gevoed moest worden met informatie."

"En vooral doordat hij er van overtuigd was geraakt dat als zijn kinderen dat zeiden," zegt Leenhouwers, "dat het dan wel de waarheid moest zijn. Dat hij het zich dan vast niet meer herinnerde. Dus hij ging heel erg zijn best doen samen met de politie om dan op een of andere manier die herinnering opnieuw op te bouwen."

De geleide herinnering

Een opgebouwde herinnering wordt ook wel geleide herinnering genoemd. De methode is zeer omstreden en niet toegestaan in verhoor. Leenhouwers: "Er zijn heel veel onderzoeken naar verhoren gedaan en dit is in ieder geval niet zoals het hoort."

Leenhouwers: "Het risico is dat je uiteindelijk een onwaar verhaal krijgt. Dat iemand bereid is heel ver daarin mee te gaan, zonder dat het daadwerkelijk gebaseerd is op de werkelijkheid. En dat wil je absoluut niet hebben in een onderzoek."

Iets niet in de haak

Aan Leenhouwers de taak om de vader, die dus al bekend had, vrij te krijgen: "Dat kost een hoop werk. In eerste instantie wil je dat deskundigen gaan kijken naar de verhoren en naar die bekentenis. Het moment dat de vader in de gevangenis met een psycholoog sprak en vertelde dat hij zich dingen niet herinnerde, zei de psycholoog, 'Ja maar als ik jou vertel dat je gisteren een vliegtuig hebt gevlogen, dan geloof je dat toch ook niet?'

Leenhouwers: "Dus toen kwam hij zelf er wel achter dat er iets helemaal mis was gegaan, dat helpt. Verder zijn er deskundigen opgezet en is er alles op alles gezet om de rechter ervan te overtuigen dat hier iets echt niet aan de haak was. "

Tunnelvisie van de politie

Een groot probleem in deze zaak was dat de politie er van het eerste moment van overtuigd was dat het was gegaan zoals de kinderen aangegeven hadden. Leenhouwers: "Je hoort wel vaker van tunnelvisie. Hier was het gewoon zo dat de mensen die met het onderzoek bezig waren er absoluut van overtuigd waren dat het gebeurd was. Dat iemand dit niet zomaar verzint."

Leenhouwers: "En dat maakt het zo ingewikkeld, want ze proberen een bekentenis te krijgen. Niet omdat ze weten dat het een leugen is, maar omdat ze er van overtuigd zijn dat het zo gegaan is. Dat vind ik schokkend in dit soort zaken, want dit gebeurt niet expres. Mensen doen hun werk en proberen dat goed te doen, maar maken zulke heftige fouten daarin dat dat enorme consequenties heeft."

Rol van de moeder

In deze zaak speelde de moeder een grote rol. Valse aangiftes door de (ex-)partners komen vaker voor. Al is het niet altijd met opzet, zegt Leenhouwers: "Het is een beetje lastig om te zeggen hoe vaak dit gebeurt, omdat onderzoek daarnaar doen lastig is, maar het gebeurt zeker en ook daar geldt weer, het gebeurt niet altijd expres."

Leenhouwers: "Ouders kunnen vanuit heftige bezorgdheid of bepaalde signalen die ze op een verkeerde manier interpreteren een gesprek aangaan met een kind wat de situatie alleen maar verergert. Ook dat maakt het ingewikkeld, omdat je normaal gesproken denkt: ja, iemand verzint zoiets niet en gaat niet met zo'n verhaal naar de politie als dit niet gebeurd is. Maar er zijn hele complexe processen die kunnen maken dat zo'n verhaal ontstaat en dat de ouder daar ook volledig van overtuigd is."

Slachtoffer staat centraal

Daar komt bij dat het slachtoffer in onze maatschappij heel erg centraal staat. Leenhouwers: "Dat is ongelofelijk ingewikkeld. Omdat iedereen die er verstand van heeft, zegt dat als een slachtoffer met een verhaal komt, dat je dan vooral moet luisteren en geen kritische vragen moet stellen."

Leenhouwers: "Dat is maatschappelijk de norm en dat is ook belangrijk, maar aan de andere kant hebben wij te maken met een politieonderzoek en iemand die aangifte doet van iets heel heftigs. Dan moet de verdachte zich kunnen verdedigen en dan moet je kunnen zeggen dat wat er gezegd wordt niet klopt. Ja, je moet absoluut rekening houden met de belangen van slachtoffers en die moeten ook geholpen en gesteund worden, maar niet door de politie. En niet in het strafproces waar onderzocht moet worden of er überhaupt iets gebeurd is. "

'Deze zaak is heel goed binnengekomen'

Er zijn verschillende redenen waarom juist deze zaak Leenhouwers zo enorm heeft aangegrepen: "Deze zaak is wel heel goed binnengekomen. Ook omdat ik die geluidsopnames heb gehoord van het verhoor van vader. Het ging om een verdachte die op dat moment in de 40 was en nog nooit met justitie in aanraking was gekomen. Hij wilde alleen maar meewerken."

Leenhouwers: "Hij wilde alleen maar het verhaal doen en hij wilde zeker niet zeggen dat zijn kinderen dan maar logen. Dus het heeft me ook heel veel geleerd over hoe complex het onderzoek is in dit soort zaken. En dat je ook als verdachte denkt: 'Ik heb niks fout gedaan en ik wil vooral de politie helpen en alles vertellen' en daarmee heel erg in de problemen kan komen. Dat vond ik nogal schokkend."

Momenteel heeft Ivonne Leenhouwers geen contact meer met de vader, maar in de jaren nadat hij was vrijgesproken in deze zaak wel . Toen was het contact tussen de kinderen en de vader niet hersteld. Meer info over de zaak vind je hier.

Meer van De Nieuws BV?

Volg ons op Instagram, Facebook en Twitter.