'Veel mensen hebben 't gevoel dat hen iets wordt afgepakt'

Kerst viert Verbeet wel, maar dan op de 24e met haar man Wim Meijer, kinderen en kleinkinderen. Elk jaar luistert ze trouw naar de Kersttoespraak van Koning Willem-Alexander, die dit zich deze Kerst richtte tot de ongeruste burger: “Tegenover de sterke en brute krachten in de wereld staan gewone mensen machteloos, zo voelt het vaak”. Maar, zo sust de koning: “We zijn minder machteloos dan we denken”.

“Een herkenbare toespraak”, aldus Verbeet. “Ik denk dat er een flinke groep mensen is die het gevoel heeft dat alles afgepakt wordt: ze mogen niet meer roken, ze mogen geen vuurwerk afsteken, ze mogen Zwarte Piet niet meer leuk vinden, ze mogen geen vlees meer eten – allemaal dingen waar ze enorm van genieten en die een beetje tegengemaakt worden”. We moeten meer ruimte maken voor mensen die “minder op de golf van de economische welvaart zitten”, denkt Verbeet.

Werk en leven

Haar moeder is het grote voorbeeld van Gerdi Verbeet. Een zelfstandige vrouw die een eigen schooltje begon toen zij na haar huwelijk werd ontslagen – zo ging dat in die tijd. Verbeet zelf trouwde al op haar 20e met haar eerste man, en werd moeder op haar 22e. “Nog steeds de mooiste en beste beslissing uit m’n leven”, zegt Verbeet nu. “Ik heb altijd het gevoel gehad dat ik mijn sabbatical vooraf heb gehad. In de fase met jonge kinderen word je echt volwassen.”

Dertig was ze toen Verbeet ging werken. In het onderwijs, dat kon niet missen. Politiek actief was ze al langer: met haar 14e was ze lid van een politieke jongerenvereniging en niet veel later werd ze lid van de PvdA. In de jaren ’90 liep Verbeet voormalig staatssecretaris van OCW Tineke Netelenbos tegen het lijf, van wie zij politiek assistent werd. Later was zij politiek assistent van toenmalig PvdA-fractievoorzitter Ad Melkert, toen de PvdA van 45 zetels terugviel naar 23 zetels.

“Eigenlijk had niemand een goed antwoord op Pim Fortuyn”, zegt Verbeet nu. “Ik vond z’n opvattingen op onderdelen verschrikkelijk, maar ik vond hem wel een fenomeen”. Veel mensen die voorheen op de PvdA stemden, vielen voor de LPF. “Ik denk dat wij teveel in een soort technocratie terechtgekomen waren”, blik Verbeet terug. “Het zag er aan de buitenkant te gelikt uit, mensen werden te weinig meegenomen in hoe beslissingen tot stand kwamen.” Met grote afschuw vernam Verbeet in 2002 dat Fortuyn was vermoord. “Het feit dat iemand om z’n opvattingen wordt vermoord – dat had natuurlijk nooit mogen gebeuren. Die man had moeten laten zien wat hij wilde met Nederland”.

Tweede Kamer

Verbeet ziet zichzelf als een goed, maar onopvallend Kamerlid (“ik was een backbencher”), “maar ik was een veel betere voorzitter.” Na Frans Weislgas was Verbeet in 2006 de tweede Kamervoorzitter die na open en vrije verkiezingen werd gekozen. Op de middelbare school was ze al voorzitter van de schoolkrant en ook als leraar deed ze aan de nodige ordebewaring. “Je komt er gaandeweg steeds meer achter dat je leven ook als een soort puzzel in elkaar grijpt”. Ze kan nu eenmaal goed “clubjes maken”: bij een groep mensen teweegbrengen dat door een grap of door een manier van spreken zich tussen de mensen een samenhorigheid ontwikkelt.

Als Kamervoorzitter maakte Verbeet zich hard voor goede omgangsvormen en dito taalgebruik in de Kamer, maar ze ziet met lede ogen toe hoe er op dat vlak nog niets is veranderd. “Maar daar heeft mevrouw Arib nog meer last van dan ik, doordat alles nu maar wordt uitgezonden en door de tweede debatlaag op Twitter.” Ook aan de samenstelling van de Tweede Kamer valt nog een en ander te verbeteren, aldus Verbeet: “Het zijn bijna allemaal mensen met een academische opleiding – lezen dezelfde kranten, dezelfde boeken, gaan naar dezelfde films. Dat vind ik geen afspiegeling van de samenleving”.

Duizend vrijheidsmaaltijden

Sinds 2015 is Gerdi Verbeet voorzitter van het Nationaal Comité 4 en 5 mei. Ze strijdt ervoor om van Bevrijdingsdag een volwaardige vrije dag te maken, een motie die haar huidige man Wim Meijer nota bene in 1981 indiende – “hoe mooi kan het zijn?”

En hoe Bevrijdingsdag er in de toekomst dan uit moet komen te zien? “Mijn ideaal is dat we in 2020 duizend vrijheidsmaaltijden hebben, waarbij verschillende groepen uit de samenleving samen aan tafel zitten – misschien zelfs voor elkaar koken – en een gesprek met elkaar hebben. Om écht te kijken of we het land weer hechter kunnen maken, meer nieuwsgierig en open naar elkaar”.