Nieuw landbouwbeleid? 'Ik heb dergelijke plannen al tig keren voorbij zien komen'

In de afgelopen jaren werd bij een nieuw landbouwbeleid vooral gesproken over een inperking van de veestapel. Dat is een te beperkte en niet effectieve benadering, zegt deze coalitie onder leiding van boer en oud-minister Cees Veerman.

Ze vragen om strakke regie vanuit Den Haag, zodat in de toekomst de nadruk niet meer ligt op maximale productie, maar op biodiversiteit en bodemvruchtbaarheid. Eén van de manieren om dat te bereiken is om boeren voortaan te belonen voor hun rol bij natuurbescherming.

Verplaatsen landbouw

Verberne heeft in veertig jaar dat hij in het vak zit verschillende rapporten over de landbouw voorbij zien komen. "Mijn ervaring is dat wanneer deze discussie is geweest we wéér extra regels en extra voorschriften krijgen."

Zo lang de prijs voor voedsel zoals melk, vlees, en groenten niet omhooggaat en de regeldruk voor boeren wel, zal de landbouw uiteindelijk verplaatst worden naar het buitenland denkt Verberne. "Daar zullen ze produceren met een hogere footprint en lager dierenwelzijn." Hij denkt dat het supermarkten verboden moet worden om voedsel te importeren met lagere standaarden dan waar we in Nederland aan moeten voldoen.

Anders denken

Willem Lageweg is directeur Transitiecoalitie Voedsel en één van de aanjagers van deze oproep. Hij snapt de bezwaren van boer Verberne, maar denkt dat we helemaal anders moeten denken. "Dertig, veertig jaar lang was het denken over landbouw grofweg om zoveel mogelijk te produceren tegen een zo laag mogelijke prijs voor de wereldmarkt."

Hij vindt dat de landbouw een andere plek moet krijgen in de samenleving. Boeren hebben de maatschappij volgens hem meer te bieden dan voedselproductie alleen; ze kunnen ook schoon water leveren, een mooi landschap of bijvoorbeeld vergaderruimtes en (vakantie-) verblijven.

Boeren belonen

Waar melkveehouder Verberne al jaren tegen dezelfde melkprijs als zijn vader produceert, vindt ook Langeweg dat boeren in het nieuwe beleid écht beloond moeten worden voor hun werk. Als zij bereid zijn zich aan te passen, moeten ze daar geld voor krijgen. "Dit is de afgelopen jaren niet gelukt, maar dat is geen reden om dit plan niet tóch te doen."

Hoe kan het dan wel? Langeweg geeft het voorbeeld van boer Jan. Hij heeft 120 hectaren akkerbouw en op de wereldmarkt verdient hij met zijn aardappels en uien niets. Nu heeft hij met 10 hectaren van zijn grond allerlei nieuwe diensten aangeboden. "Huisverkoop, wat dieren erbij, een aantal hectaren zelfoogsttuinen en een zorgtak. De helft van zijn inkomen is stabiel uit deze nevenactiviteiten."

Dit is beter voor de biodiversiteit én de boer heeft een belangrijke maatschappelijke functie mét publieke waardering. "Er zit wel degelijk perspectief in."

Regie Den Haag

Om een stabiel inkomen voor dit nieuwe boeren te garanderen, moet er voor langere periode geld vast komen te liggen. "Dat is eerder gedaan met het Waterplan, bedacht door dezelfde oud-minister Veerman. De hoofdboodschap is dat de regering nu echt de regie moet nemen. We hebben te veel overgelaten aan de markt."

Volgens Langeweg komt de aanzet voor deze omwenteling in de landbouw precies op tijd. "Dit moet de prioriteit hebben van het nieuwe kabinet."

Download de NPO Radio 1-app

Met onze app mis je niks. Of het nou gaat om nieuws uit binnen- en buitenland, sport, tech of cultuur; met de NPO Radio 1-app ben je altijd op de hoogte. Download 'm hier voor iOS en hier voor Android.