Vredes-expert over Oekraïne: 'Pacifisme is luxegoed'

Poetin een stuk grondgebied geven zodat hij zijn gezicht kan redden en het vechten stopt is niet de oplossing, denkt Depondt. Iets wat bijvoorbeeld politieke leiders als Macron van Frankrijk en Schultz van Duitsland voorstelden. "Ik denk dat de Scandinavische en Baltische premiers, die dichterbij Rusland zitten, een stuk beter snappen. Dat werkt zo niet."

Afspraken maken met Rusland is inmiddels ook zo goed als onmogelijk, ziet ze. "We weten dat je niet echt kunt onderhandelen. De afspraken die gemaakt worden, worden eigenlijk standaard niet nagekomen." Ze vertelt over een collega die stelde: je kunt niet onderhandelen met een bom die op je hoofd valt.

Heel unaniem

In ieder geval in deze fase is enkel praten dus niet meer de oplossing. Maar wat dan? Toch (weer) de wapens pakken? De vredes-expert wijst op het begrip 'beschermend gebruik van geweld'. "Dus geweld gebruiken in minieme hoeveelheid die nodig om ander geweld te stoppen en erger te voorkomen. En dat is wat Oekraïne nu aan het proberen is. En eigenlijk alle Oekraïense vrouwen die ik spreek zijn daar heel unaniem over: dit is wat we nu moeten doen."

Ze spreekt over een ‘bijzonder moment in de tijd’. Heel anders dan de jaren '80 bijvoorbeeld, toen het Westen en Rusland ook met elkaar botsten. In die tijd richtten een groep vrouwen de Internationale Vrouwendag voor Vrede en Ontwapening op, een dag die nog steeds gevierd wordt - dinsdag nog.

Andere weg

In jaren ’80 was dreiging abstracter, vertelt Laurien Crump, universitair hoofddocent in de geschiedenis van de Internationale Betrekkingen, en specifiek gespecialiseerd in de Europese veiligheid tijdens de Koude Oorlog. "Nu zitten we midden in een oorlog op Europese bodem."

Ze omschrijft de tijd als 'een relatief stabiele situatie.' De groep vrouwen organiseerde toen allerlei activiteiten om hun boodschap voor het voetlicht te brengen: er is een andere weg dan bewapening, dan kruisraketten op Europese bodem zetten. En dat viel uiteindelijk ook in goede aarde.

Iedereen is nodig

Nu is het anders, nu heb je het momentum tegen, zegt ze. "Je ziet dat het eigenlijk nu voor pacifisten heel lastig is om aan het pacifisme vast te houden. Als je ziet wat er in Oekraïne gebeurt en hoe die burgers daaronder leiden, dan is het heel lastig om te zeggen: ga jullie wapens maar neerleggen."

Nu is er weinig verschil tussen mannen en vrouwen in de omgang met de oorlog, zien zowel Crump als Depondt. "Ik denk dat we helemaal niet moeten kijken naar vrouwen of mannen, maar dat we iedereen nodig hebben", zegt laatstgenoemde. "Dat betekent inclusief: luister naar verschillende groepen - sociaal en etnisch."