De zendeling van de ChristenUnie: Gert-Jan Segers

Als er een mal was voor een ChristenUnie-leider, had die de vorm van Gert-Jan Segers. Hij heeft het ideale profiel van gelovige, zendeling, geroepene, verbinder en beroepspoliticus. De route naar het leiderschap legde hij af met de bijbel in hand, Christus als gids en met een goed politiek kompas.

Op zijn twaalfde is hij al lid van een politieke partij. Na de spectaculaire verkiezingsstrijd van 1981 is Gert-Jan besmet met het politieke virus. De debatten tussen Van Agt, Wiegel en Den Uyl wakkeren een liefde voor Den Haag in hem aan die nooit meer gaat liggen. Als zoon van een gereformeerde evangelist is zijn ideologische kleur voorbeschikt: SGP.

Godvrezend

Gert-Jan groeit namelijk op in een godvrezend gezin. Vader Johannes Segers besluit na 25-jaar als mavo-directeur zelfs zijn baan op te zeggen om als kerkplanter aan de slag te gaan. De familie vertrekt naar Leeuwarden. Daar brengt Segers zijn jeugd door zonder verboden vruchten als voetbal en televisie. Aardse verleidingen worden afgezworen. En nog altijd drinkt hij niet. In zijn hele leven kwam hij niet verder dan vier glazen wijn.

Politiek wordt hij lichtvoetiger. De strenge SGP wordt ingeruild voor de rekkelijker RPF. Na zijn studie politicologie wordt hij door Andre Rouvoet aangenomen als fractiemedewerker. Gert-Jan is een betrouwbare kracht. Hij moet zich zetten tot de technischer onderwerpen als onderwijs, maar leeft zich uit op de ideologische thema’s. Hij schrijft speeches en opiniestukken. Segers is een denker, een ideoloog.

Ook in zijn persoonlijk leven gaat het ultra-gereformeerde randje ervan af. Gert-Jan kan hard lachen om ongelovige comedians, kijkt met veel plezier Debiteuren Crediteuren en schreeuwt ’zijn’ PSV naar overwinningen. In de jaren negentig zat hij zelfs met Jeroen van Dommelen -tegenwoordig NOS-verslaggever- in het cabaretgroepje Decima. Het gezin Segers gaat één keer per week naar de kerk, op zondag, in Amersfoort.

Weg uit Den Haag

Het geloof blijft wel leidend in zijn leven. Als student in Leiden raakt hij God kwijt. Al is het maar even. Zes maanden leeft hij zonder geloof. Segers ziet het als de donkerste tijd in zijn leven. Het liefst legt hij zijn lot in handen van de Heer. Hij gelooft oprecht dat hij meer kan betekenen binnen het kerkelijk bestaan.

Dat kan in de politiek en daar buiten. Als het na vijf jaar begint te kriebelen en de rol van aangever hem beklemt zegt hij de baan bij de RPF op. Hij kan als journalist bij de EO aan de slag. Een baan naar zijn hart. Als onervaren verslaggever voor “De EO op Radio 1” maakt hij reportages, vaak redelijk politiek. De grootste scoop is een verhaal over subsidiefraude bij milieuclub NOVEM. Dit ligt hem wel. Het werk bevalt en de collega’s ook. Een vriendschap met Tijs van den Brink is geboren. Toch zegt hij ook de journalistiek gedag.

Zendingsdrang

Sinds hun huwelijksreis is het echtpaar Segers ingeschreven bij een Leidse zendingsorganisatie. Tijdens de trip door Guinea en Senegal zijn de twee in hun hart geraakt. De armoede en onderdrukte christenen maken diepe indruk. Ze willen iets doen en besluiten bij terugkomst in Nederland actie te ondernemen. Na drie jaar komt de missie; God roept ze naar Egypte.

Iedereen in Nederland weet inmiddels dat het gezin daar zeven jaar woonde. Minder bekend is dat het contact met het thuisfront heel innig blijft. Zo is Gert-Jan in die periode columnist op Radio1 in programma’s van Tijs van den Brink. En gaat de vrome zendeling jaarlijks langs bij de fractie in Den Haag. De politiek helemaal loslaten lukt gewoon weg niet.

De RPF is inmiddels samengegaan in de nieuwe ChristenUnie en zijn oude baas Rouvoet is politiek leider. De resultaten vallen echter vies tegen. Tweemaal op rij worden de verkiezingen verloren. De ideoloog schrijft vanuit zijn zendingspost mee aan een reddingsplan.

Islam

De periode in Egypte is ook de periode van 9/11. De aanslagen maken diepe indruk. De vrome christen kijkt met argusogen naar de Islam. Hij ziet grote problemen met die religie. Problemen die hij niet zomaar opzij zet. Als hij na zeven jaar Egypte verlaat studeert hij eerst een jaar in de VS, bij Francis -The end of History- Fukuyama. Waarin westerse betrekkingen met het Midden-Oosten zijn hoofdvak zijn.

Godsdienstvrijheid is belangrijk voor Segers, maar bij de Islam zijn er vraagtekens. Niet dat hij de vrijheid wil inperken, maar hij ziet grote problemen met de religie. Iets wat hij als directeur van het Wetenschappelijkbureau van de CU, zijn baan bij terugkomst in Nederland, duidelijk laat merken. Het zou een anti-evangelische en anti-semitische religie zijn. Hij vreest zelfs voor de vrijheid als de islam verder groeit en vindt het een mindere cultuur.

Verbinder

In 2012 is het tijd voor de stap naar de Kamer. De basis staat er. Kennis en politiek gevoel heeft hij wel, maar Segers is ongepolijst. Dus wordt er gepoetst. Wollig taalgebruik wordt eruit geramd en anecdotes erin gestampt. De gereformeerde garderobe gaat de deur uit en samen met een spindoctor worden knappe kostuums uitgezocht. Met die verse verpakking is een politiek talent geboren.

Hij scoort met christelijke punten. Door voor de ChristenUnie belangrijke thema’s pragmatisch aan te pakken smeedt hij bijzondere coalities. Het hoogtepunt daarvan is de strafbaarstelling van klanten van gedwongen prostituees. Een wet die hij met SP en PvdA door de Kamer loodst. Maar ook met Ronald van Raak trekt hij op in een strijd voor bestaanszekerheid. En vlak voor de verkiezingen lanceert hij “Het Zilveren Stembusakkoord.” Een manifest voor waardig ouder worden en het christelijke antwoord op de Voltooid Leven-wet.

Het is knap politiek werk. Dus als Arie Slob in de zomer van 2015 zijn vertrek bekend maakt, is Gert-Jan een belangrijke kandidaat. Hij en Carola Schouten worden beide gevraagd naar hun bereidheid om het stokje over te nemen. Segers is niet direct enthousiast maar ziet het als een roeping, alsof god hem vraagt deze missie te volbrengen. Als Schouten zich dan ook nog terugtrekt is dat gevoel alleen maar groter.

Hard


Segers is in Den Haag al iemand om rekening mee te houden, maar buiten het Binnenhof kent niemand hem. En dat is lastig, een jaar voor de verkiezingen. Dus slepen zijn spindoctors hem van hot naar her. Zet een camera aan en zij zetten Segers er voor. De optredens zijn degelijk. Uit onderzoeken blijkt dat het publiek hem als integer ziet, maar de naamsbekendheid blijft rond de 37% steken.

Tijdens de nasleep van de Teevendeal claimt hij de spotlights. Segers is ziedend als het parlement wordt voorgelogen. Gert-Jan ziet het vertrouwen in de politiek als een van de grootste problemen van zijn tijd. Als er dan gesjoemeld wordt met de werkelijkheid is hij woest. Hij is de man die alle debatten aanvraagt. Hij zet zijn tanden in de ministers en bijt door als Van der Steur voor de zoveelste keer miskleunt. Rucksichtlos. Ard treedt af.

Van der Steur neemt het persoonlijk op en is totaal van slag. Dat valt Segers zwaar. Hij probeert de politiek en het persoonlijke waar mogelijk te scheiden. In een poging de lucht te klaren wordt een visite ingepland. In een lang gesprek proberen de twee nader tot elkaar te komen. Het is een zware ontmoeting. Maar Segers vind dat hij heeft gedaan wat nodig was.

Daarom is het extra gek dat die bloeddorst niet voor de dag komt bij nieuwe onthullingen over diezelfde Teevendeal. Vlak voor de verkiezingen komt ook de rol van premier Rutte in een bijzonder daglicht te staan. Onderzoeksjournalist Bas Haan heeft sterke bewijzen voor doofpot. Funest voor het vertrouwen in de politiek. Precies het onderwerp van Gert-Jan. Maar nu? Stilte. Waarom hij niet door pakt? Geen antwoord. De simpele verklaring is een gebrek aan electoraal gewin. Want Segers is een integere man, maar ook een volleerd politicus.

Formeren

Als de ChrisenUnie bij de verkiezingen op vijf zetels blijft steken is dat een tegenvaller. Geen winst, geen verlies. Officieel is iedereen tevreden, maar er werd op meer gehoopt. De ChristenUnie lijkt aan de kantlijn te staan. Zeker als D66 in een eerste formatiepoging de CU van tafel veegt. Segers beent boos weg. Kwaad voor de camera’s, maar het is functionele woede om de onderhandelingspositie in de toekomst te verbeteren.

Nu alle andere opties voor een coalitie verdampt zijn haalt Gert-Jan zijn gelijk. Samen met secondant Carola Schouten gaat Gert-Jan Segers onderhandelen over een nieuwe regering. Ze zijn nodig en hebben daarmee een belangrijke troef in handen. Het worden zware weken en ingewikkelde onderhandelingen. Een diepgaand verschil van inzicht over embryo-selectie ligt nu al op tafel.

Voor Gert-Jan Segers liggen daar kansen. We weten nu dat hij een man van bijzondere coalities is. Dat hij in zijn persoonlijke leven nadrukkelijk de dialoog zoekt. En dat hij heel pragmatisch water bij de wijn kan doen. Al ligt daar ook een probleem; hij is niet goed in onderhandelen.

Dit is een uitgebreid profiel door David van der Wilde en Peter Kee, politiek redacteur voor De Nieuws BV. Een kortere radio-versie van dit verhaal is hier terug te luisteren.