Commandant der Strijdkrachten: NAVO niet meer in staat om goed te reageren op Russische agressie

Het scheelde niet veel of het was vorige week donderdag tot wapengekletter gekomen tussen de Russen en een NAVO-eskader dat op oefening is op de Zwarte Zee. Gisteren maakte Defensie bekend dat Russische jachtvliegtuigen zes dagen geleden meerdere schijnaanvallen uitvoerden op NAVO-marineschepen, ruim 100 kilometer op volle zee van het door de Russen geannexeerde schiereiland De Krim.

Een van deze belaagde marineschepen was de Zr.Ms. Evertsen. Russische straaljagers scheerden urenlang laag vervaarlijk dichtbij het Nederlandse schip en voerden hierbij meerdere schijnaanvallen uit. Ook werd de elektronische apparatuur van het fregat verstoord. De schijnaanvallen volgden op een ander incident met een Britse torpedobootjager, de Defender, een dag eerder. Die kreeg te maken met waarschuwingsschoten en een zeebom op de vaarroute.

"Intimidatiepraktijken, agressief gedrag, onveilig en onverantwoord”, zo reageerde minister van Defensie Bijleveld gisteren furieus in een persverklaring op dit incident en daaraan toevoegde dat ze protest hierover bij Moskou heeft aangetekend.

De Krim

Volgens Onno Eichelsheim, sinds 15 april Commandant der Strijdkrachten (CdS), was er in elk geval geen sprake van pesterijen van de Russische luchtmacht. "De vliegtuigen van de Russen waren zwaar bewapend en ze kwamen zo dichtbij dat het onveilig was", vertelt hij aan Sven Kockelmann bij 1 op 1. "De Russen willen hiermee laten zien dat de Krim en het gebied eromheen hun gebied is, maar dat is niet zo."

Daarmee doelt de opperbevelhebber van ons land op de Russische inlijving van De Krim in 2014 dat toen gewoon deel uitmaakt van Oekraïne. "De Krim is dus Oekraïens grondgebied en daar oefenen we geregeld." Om eraan toe te voegen: "Wij varen daar in exterritoriale wateren en hebben het volste recht om daar een oefening te houden, net zoals de Russen dat doen in exterritoriaal gebied op de Noordzee."

Elke keer stapje verder

Dat met deze schijnaanvallen een volgende hoofdstuk aanbreekt in een mogelijk nieuwe Koude Oorlog tussen de NAVO en Rusland, staat buiten kijf voor Eichelsheim. "De spanningen tussen de NAVO en de Russische Federatie lopen hierdoor wel op." De Russische acties zijn dan ook goed in zijn ogen goed voor "een trede hoger op de ladder" van dreigende militaire escalatie. "De Russen gaan wel elke keer een stapje verder. Ze zijn ook pro-actiever en assertiever dan vroeger." Maar deze trede wordt "absoluut niet geaccepteerd", vult hij aan.

Te goed getraind

Eichelsheim registreert dan ook ook een toename van Russische schijnaanvallen dan wel doelbewuste overschrijding van de territoriale grenzen door Russische militaire vliegtuigen de laatste tijd. Op de vraag van Sven Kockelmann of de Russische schijnaanvallen zoals op de Zwarte Zee van vorige week zodanig uit de hand kunnen gaan lopen, dat er daadwerkelijk een keer te snel wordt teruggeschoten vanaf een Nederlands marinevaartuig, is het antwoord van de Koninklijke Luchtmacht-generaal heel stellig. "Nee, daarvoor zijn onze strijdkrachten te goed getraind."

Maar heeft onze Krijgsmacht na jaren van zuinig aan doen nog wel spierballen genoeg om eventuele Russische agressie af te wenden? Daar komen we echt mankracht en materieel voor te kort, zo moet Eichelsheim erkennen. Niet voor niets waarschuwde hij bij zijn aanstelling als CdS dat ons leger verder moet inkrimpen als het nieuwe kabinet niet miljarden extra in defensie investeert. "We kunnen wel al jaren niet voldoen aan de vraag van onze bondgenoten", benadrukt hij. "Wij kunnen ons eigen grondgebied niet verdedigen."

Minimaal vier miljard extra

Er moet dan ook heel veel geld bij volgens oud-Apache-gevechtspiloot Eichelsheim: minimaal vier miljard extra. Die middelen zijn nodig om de defensiebegroting naar het Europese NAVO-gemiddelde van defensiebestedingen te tillen. Deze norm ligt op tenminste 2 procent van het Bruto Binnenlands Product van elk NAVO-lidstaat.

Maar de miljardeninvestingen zijn vooral bedoeld voor de modernisering van onze krijgsmacht, aldus Eichelsheim. Want alleen dan is ons land goed in staat om samen met haar bondgenoten in NAVO-verband eventuele Russische agressie te pareren. Maar een sterkere krijgsmacht is ook broodnodig tegen acties en dreigementen van terroristen dan wel cyberaanvallen. Om maar te zwijgen van toenemende Chinese bemoeienis op het militaire wereldtoneel.

Poetin

"We zien in elk geval een diversiteit aan dreigingen ontstaan", vertelt Eichelsheim. "Daarin moeten we de komende jaren vol op investeren. En daar zet ik als CdS ook vol op in."

Vormt president Poetin als opperbaas van het Russische Leger vanuit de oostelijke randen vanuit ons Europese continent dan de grootste bedreiging?

"Ja", antwoordt Eichelsheim. "We moeten onze krijgsmacht dan ook hervormen om snel en goed op eventuele militaire acties van de Russische Federatie te kunnen reageren.” En dat kan ook alleen in eendrachtige samenwerking met de militaire bondgenoten van Nederland. Want nu kunnen we niet thuis geven, erkent hij. “Daar is de NAVO niet meer toe in staat."