'Terrorisme wordt gevoed door onze reactie op terroristische aanvallen'

In 2012 was Verkoren bijna zelf het slachtoffer van een terreuraanval in Irak. Ze was daar voor een conferentie die, ironisch gezien, over vrede ging en op de terugweg ging het bijna mis. “Achter ons reed een gewapende escorte met Koerdische strijders. En die auto werd het doelwit van een aanslag met een autobom”, vertelt Verkoren. Dit verhaal is nu de inleiding van haar boek.

'Het machtsvertoon van wapens heeft de aandacht getrokken'

Verkoren geeft aan dat ze het verhaal een goede metafoor vindt voor de terreurspiraal. “Dat betekent dat geweld eigenlijk altijd nieuw geweld aantrekt”, legt ze uit. Zelf denkt ze namelijk dat als ze destijds geen gewapende escorte had gehad, ze helemaal niet waren opgevallen en er überhaupt geen aanslag was geweest. “Het machtsvertoon van wapens heeft de aandacht getrokken en daarom voelde men (de terroristen, red.) zich geroepen om erop te reageren”, zegt Verkoren. Dit is volgens haar een voorbeeld in het klein van hoe het werkt.

Op 9/11 is met grof geweld geageerd. Vervolgens zijn daar heel veel mensen boos om geworden, omdat daar heel veel slachtoffers zijn gevallen. Ook veel onschuldige burgers, met name in de moslimwereld, wat weer veel kwaad bloed heeft gezet en waar ook weer nieuwe terroristen zijn opgestaan. “En dat is een beetje de spiraal die ik probeer te schetsen”, zegt Verkoren.

Je maakt het probleem groter

"Maar destijds konden we toch ook niet anders?", vraagt Natasja Gibbs. De angst was groot, de vergeldingsdrang was groot. De roep om harde actie is volgens Verkoren dan heel begrijpelijk. “Het probleem is alleen dat je daarmee dus eigenlijk het probleem alleen maar groter maakt”, zegt Verkoren. Ze is zelfs van mening dat we de terroristen dan geven wat ze willen. “Terrorisme is eigenlijk angst willen zaaien en zo kan een, militair gezien, zwakkere partij zich toch op de kaart zetten”, legt ze uit. Daarnaast willen terroristen volgens Verkoren ook graag provoceren omdat ze dan kunnen zeggen: “Zie je wel, de tegenstander is eigenlijk de bad guy. Kijk wat hij allemaal voor geweld gebruikt.” Zo proberen de terroristen de mensen die niet zo goed weten aan welke kant ze staan, in hun kamp te krijgen.

Door de terreurdreigingen zijn er ook verschillende wetten ingevoerd en voorzorgsmaatregelen getroffen. Hierdoor hebben we volgens Verkoren te veel ingeleverd om ons veilig te voelen. “Denk aan de privacy. Mensen waarvan we denken dat ze radicale opvattingen hebben, zijn we in de gaten gaan houden. Die hebben geen geweld in de zin, maar die zouden in de toekomst weleens een risico gaan vormen. En dat gaat best ver. Je werpt zo het web steeds verder uit”, zegt Verkoren. “Je raakt dan ook mensen die eigenlijk helemaal geen kwaad in de zin hebben.”

Angst

Ook ontstaat er volgens Verkoren veel angst door de maatregelen. Zo is het risico op een aanslag in Nederland door het Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid ingeschat op niveau 3 van 5. “Er kan natuurlijk altijd wat gebeuren. Maar als je kijkt naar de daadwerkelijke kans dat je hier het slachtoffer van wordt, bijna net zo groot als de kans dat je geraakt wordt door de bliksem”, vertelt Verkoren.

Er blijft altijd een kans bestaan dat er een aanslag komt, dus we moeten volgens Verkoren accepteren dat er een bepaalde mate van risico bestaat. Maar de politiek heeft volgens haar een groot aandeel in die angst. “Het moet door de politiek in perspectief geplaatst worden. Zorg dat je de verleiding om harde woorden als ‘oorlog’ en harde maatregelen afkondigen, weerstaat.” Relativering en Hollandse nuchterheid in een reactie daarop, neemt volgens Verkoren al angst weg.