De nieuwe Wob is helemaal geen verbetering, zeggen journalisten

"Alle dingen die tot een verbetering zouden leiden, staan niet in deze Woo", vertelt Den Tek in Spraakmakers. "Termijnen om sneller antwoord krijgen zijn niet verkort, er komt geen ombudsman of informatiesecretaris die onafhankelijk kijkt naar de duur van de procedure en of documenten onterecht niet vrijgegeven worden en er komt ook geen register van beschikbare documenten." Deze zaken stonden eerder nog wel in een wetsvoorstel dat in 2016 werd ingediend, vertelt Den Tek, maar dat werd daarna "uitgekleed".

Zwartgelakt

Journalisten en burgers moeten ingewikkelde, langdurige en soms dure procedures doorlopen om informatie van overheden, die openbaar zou moeten zijn, in te kunnen zien. Journalist Hasna El Maroudi vertelt dat ze ontmoedigd wordt door de gemeente Rotterdam om er überhaupt aan te beginnen. En als documenten dan vrijgegeven worden, zijn ze regelmatig zwartgelakt, schrijft onderzoeksjournalist Jorg Leijten op Twitter.

Nog een struikelblok is het ontbreken van een register met daarin de beschikbare documenten, vertelt hoofdredacteur van de Telegraaf Paul Jansen. Zo is het gissen naar wat er beschikbaar is en moeten aanvragen volgens Jansen zo opgeschreven worden "dat juristen er niet onderuit kunnen komen" om het vrij te geven. "Terwijl de gedachte was dat de overheid transparant moet zijn en laten zien hoe besluitvorming tot stand komt."

Geen reactie van Kamerleden

De VVOJ schreef Kamerleden aan – van de SP tot de VVD – maar kreeg volgens Den Tek van niemand reactie. Den Tek: "We proberen duidelijk te maken waar het aan schort, maar er komt helemaal niets terug. Het is echt verbazingwekkend." De onderzoeksjournalist vindt het onbegrijpelijk dat Kamerleden zo vaak praten over openbaarheid en transparantie, maar nu er een kans ligt om de wet te verbeteren, "niet thuis geven".

De huidige wetgeving voldoet niet aan het Verdrag van Tromsø uit 2009, schreef een coalitie van maatschappelijke en mediaorganisaties eerder deze maand aan Kamerleden. "Nederland staat wereldwijd op de 73e plaats van de Right To Information-rating (RTI) die weergeeft hoe goed de toegang tot publieke informatie is geregeld." Deze zomer trokken media-organisaties ook al aan de bel omdat de huidige Wob maar ook de Woo niet zouden voldoen aan het Verdrag van Tromsø dat toegang tot overheidsinformatie voorschrijft.

Den Tek weet niet goed wat hij van de bespreking van het wetsvoorstel in de Tweede Kamer deze donderdag moet verwachten. "Misschien is het stilte voor de storm en zijn Kamerleden zich er wel bewust van dat deze procedure echt verbeterd moet worden."

Download de NPO Radio 1-app

Met onze app mis je niks. Of het nou gaat om nieuws uit binnen- en buitenland, sport, tech of cultuur; met de NPO Radio 1-app ben je altijd op de hoogte. Download 'm hier voor iOS en hier voor Android.