Onderwijsinstellingen duperen studenten door onduidelijkheid afstudeerdatum

Radar werd benaderd door Katherine Ausma die vorig jaar haar opleiding 'Helpende Zorg & Welzijn' afrondde aan het Noorderpoort in Groningen. Enkele maanden nadat ze klaar was kreeg ze van de Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO) een rekening in de bus. Of ze even de 628 euro teveel uitbetaalde studiefinanciering wilde terugbetalen met daar bovenop een boete van 291 euro voor het gebruik van het studentenreisproduct. Dit omdat Katherine te lang ingeschreven zou hebben gestaan bij de DUO als student.

Bezwaar mocht niet baten

Ze ging in bezwaar en vertelde dat ze toch echt onderwijs gevolgd had. Zo had ze in het Martini Ziekenhuis in Groningen stage gelopen na wat (volgens DUO) de officiële afstudeerdatum zou zijn. Haar diploma kreeg ze nog later pas. Toch was de DUO onwrikbaar, want volgens het Noorderpoort zou de datum toch echt kloppen. Het Noorderpoort wilde op haar beurt de gegevens niet aanpassen.

Als Radar zich voordoet als een vriend van Katherine en belt naar het Noorderpoort blijken er toch nog mogelijkheden te zijn. De opleidingsmanager zou namelijk het diploma in kunnen trekken en een nieuw diploma uit kunnen draaien. Deze optie stelde Katherine de school ook al voor, maar daaraan wilde het Noorderpoort uiteindelijk geen medewerking verlenen.

'21.600 studenten betalen onnodig boete'

Katherine is niet de enige die dit overkomt. Uit onderzoek in opdracht van het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap blijkt dat jaarlijks 240.000 studenten hun studentenreisproduct (OV-chipkaart) stopzetten. Eén derde van deze groep doet dit te laat. Het zorgt jaarlijks voor zo'n 80.000 boetes, die de DUO in 2016 nog 40,7 miljoen euro opleverden. Radar ontdekte in een ander rapport dat 27% te laat hun OV-chipkaart opzegt vanwege onduidelijkheid over de afstudeerdatum. In totaal gaat het om zo'n 21.600 ex-studenten per jaar, die in dezelfde situatie komen als Katherine.

GroenLinks stelt Kamervragen

Voor GroenLinks-Kamerlid Zihni Özdil is het reden om Kamervragen te stellen. "Ik vind het schandalig en ik maak me hier echt heel boos over. Je ziet dat mbo-leerlingen de dupe worden van ingewikkelde regels." Hij wil daarom dat D66-minister Ingrid van Engelshoven haar verantwoordelijkheid neemt. "Ik wil dat zij scholen erop wijst dat zij zich aan de daadwerkelijke afstudeerdatum moeten houden, die door docenten en leerlingen gezamenlijk bepaald zou moeten worden."

Özdil vindt ook dat studentenreisproducten direct stopgezet moeten worden zodra de studie eindigt, zodat het boetesysteem overbodig wordt. "We hebben van meerdere experts gehoord dat dit gemakkelijk in te voeren is en bij de introductie van de OV-chipkaart zou dat ook geregeld worden. Helaas moeten we concluderen dat de lobby vanuit de OV-bedrijven hier een stokje voor heeft gestoken. Ik vind dat schandalig."

'919 euro boete niet reëel'

Katherine Ausems moet in totaal aan de DUO 919 euro betalen. Niet reëel, vindt advocaat Caspar Janssens van Kneppelhout & Korthals advocaten. "In de onderwijsovereenkomst die tussen de school en Katherine is gesloten is een verwachte einddatum vermeld. De onderwijsverplichtingen van Katherine liepen ook op die datum af: zij liep nog stage op het moment dat haar diploma om een of andere vage reden werd gedateerd. Katherine was dus nog gewoon bezig met het laatste deel van haar opleiding en dan kan je als school niet eenzijdig bepalen dat het diploma eerder wordt getekend. Het is ook een hele gekke situatie: stel dat Katherine zou zijn gestopt met haar stage op de datum dat haar diploma werd getekend, dan zou zij haar diploma niet hebben gekregen omdat ze haar stage niet had afgerond."

'Noorderpoort treuzelt en moet kosten vergoeden'

Hij vindt daarom dat het Noorderpoort de kosten moet vergoeden. "Ik heb de stukken die Katherine heeft opgestuurd gelezen en daaruit blijkt dat de school lang heeft getreuzeld en dat Katherine van het kastje naar de muur is gestuurd, zodat ze te laat was om de fout van de school bij DUO nog te laten herstellen. Als de wijziging bij DUO niet meer ongedaan kan worden gemaakt moet de school de schade die Katherine lijdt betalen. Door toedoen van de school moet Katherine ten onrechte studiefinanciering terugbetalen en daar moet niet Katherine, maar de school voor opdraaien."

Radar belt: alles kan ineens opgelost worden

Na een belletje van Radar naar het Noorderpoort laat de school weten de problemen op te willen lossen. "We gaan haar gewoon compenseren," zegt woordvoerder Harry Bouma. "Wij vinden dit een hele vervelende situatie en wij vinden niet dat de student daar de dupe van moet worden." De school wil komende week met haar contact opnemen om de gemaakte kosten terug te betalen. Ook wijzen zij leerlingen erop dat op verschillende plekken gecommuniceerd wordt over de uitschrijfdatum, die ook aan de DUO doorgegeven wordt.

Voorkom een boete, communiceer met je opleiding!

Advocaat Caspar Janssens heeft tips om te voorkomen dat je in dezelfde situatie terecht komt als Katherine. "Vraag bij de onderwijsinstelling na op welke datum je onderwijsverplichtingen zijn afgelopen en vraag goed door op welke datum je diploma wordt gedateerd. Als je een onbevredigend antwoord krijgt of je krijgt helemaal geen antwoord dan kan je een klacht indienen bij de onderwijsinstelling zelf of bij de Landelijke Klachtencommissie Onderwijs."

Hij raadt leerlingen aan om de school te wijzen op de onderwijsovereenkomst en de data die daarin staan. "Je sluit niet voor niets een onderwijsovereenkomst en daarin wordt niet voor niets een einddatum genoemd. Ik vind het een taak van de onderwijsinstelling dat ze je informeren als er een andere einddatum wordt gehanteerd dan in de onderwijsovereenkomst is vermeld. De gevolgen kunnen groot zijn, zoals we bij Katherine zagen."

Maak bezwaar!

Mocht je al wel een boete opgelegd hebben gekregen, dan raadt Janssens aan om zo snel mogelijk in bezwaar te maken. "Je kan bij dat bezwaar bewijzen voegen waaruit blijkt dat je op het moment dat je diploma werd gemaakt en gedateerd gewoon nog met je studie bezig was."

Voorbeeldbrieven

Ben je student en heeft de onderwijsinstelling voortijdig de onderwijsovereenkomst beëindigd waardoor je een boete van de DUO hebt gekregen? Gebruik dan onderstaande voorbeeldbrief om de onderwijsinstelling in gebreke te stellen bij een voortijdige beëindiging onderwijsovereenkomst. Ben je bang dat jouw onderwijsinstelling jou te vroeg zal uitschrijven? Gebruik dan deze voorbeeldbrief.

Reageren?

Dat kan onder dit artikel op de website van Radar of plaats een reactie op de Facebookpagina van Radar. Dit artikel en meer consumentennieuws in je mailbox? Meld je dan aan voor de gratis nieuwsbrief van Radar.