Waarom Nederlanders zo grof zijn op social media? Schelden zit in onze cultuur

De Nederlandse cultuur

Neerlandicus Marc van Oostendorp vertelt dat Nederlanders al sinds de 17e eeuw wereldwijd bekend staan om hun grofheid. We werden botmuilen genoemd. En we waren er nog trots op ook. Volgens de neerlandicus heeft Nederland nooit een hofcultuur gekend. "De gegoede burgers werden rijk met de VOC en handeldrijven. Je kan zeggen dat onze elite bestond uit mensen uit het gewone volk die opeens heel rijk werden. De grove manieren zaten dus door de hele maatschappij, en omdat we er ook nog eens veel geld mee verdienden hoefden we ons ook niet aan te passen." En hoe zit het anno 2018? Van Oostendorp: "Botmuilen in combinatie met sociale media, dat is een dodelijk combinatie".

Schelden met kanker

Nederlanders schelden het meest op sociale media. Het woord kanker wordt zo vaak gebruikt dat Facebook en Twitter de woorden niet meer verwijderen. Dat wij als enige land ter wereld met ziektes schelden is te verklaren uit onze Calvinistische achtergrond, zegt Van Oostendorp. "Wij vonden de ziekte kanker een straf, je eigen schuld. Dus daarom konden we ermee schelden, het was je eigen schuld."

Schelden = likes

Het loopt vaak uit de hand op de sociale media. Anne van der veen sprak met de 23-jarige Lynn Fokkens die net actief is voor Bij1. Zij krijgt veel haattweets. Zo werd ze laatst uitgemaakt voor slaaf. Toch zag Twitter daar geen kwaad in en werd er niet ingehaakt. Sociale platforms hebben veel baat bij interactie, er moet wat gebeuren. Uit onderzoek is gebleken dat mensen langer blijven hangen, en meer reageren op berichten die opmerkelijk zijn, en dat zijn vaak de grove berichten. De platforms hebben er dus geen baat bij om heel scherp te gaan modereren, dat zou ze geld kosten.

'Anderen doen het ook'

Lynn Fokkens vroeg voor Spraakmakers aan de mensen die haar nare tweets stuurden waarom ze dat doen. Niet veel mensen waren geneigd om te antwoorden. Maar de conclusie was: anderen doen het ook. De Twitteraars vonden het niet erg om anderen te kwetsen, en zelf werden ze ook wel eens gekwetst. Deal with it, was het duidelijke antwoord dat Lynn kreeg.

Oplossingen

De hele week werd er ook gevraagd naar oplossingen voor dit probleem, en die kwamen ook. Zo werd er vaak gezegd dat we in het normale leven het goede voorbeeld moeten geven. Politici en de media zouden ook veel beter op hun woorden moeten letten. Toch was er ook een deel van de luisteraars die vonden dat vrijheid van meningsuiting uiteindelijk het belangrijkst is.

Volgens Van Oostendorp hebben we altijd ons geld verdiend met onze directheid, daar zijn wel al zo lang trots op dat laten we ons niet zomaar afpakken. Evelyn Austin van Burgerrechtenorganisatie Bits of Freedom vindt dat vrijheid van meningsuiting in Nederland veel belangrijker is dan in andere landen. "Maar dit probleem oplossen hoeft niet meteen te beteken dat je niks meer mag zeggen", voegt ze toe.

Stille meerderheid

Volgens Austin zouden we elkaar meer moeten corrigeren. "Wat goed blijkt te helpen is dat je een waardering kan geven aan een opmerking. Dus niet alleen maar 'liken', maar ook aangeven als je iets minder waardeert. De opmerkingen die het meest gewaardeerd worden komen dan boven te staan en de minder geslaagde zakken naar beneden. Mensen willen graag gewaardeerd worden, en als ze zien dat hun toon niet bij de rest past, zullen ze die aanpassen. Zo krijgt de stille meerderheid op de sociale media ook een stem. Natuurlijk lost dit niet alles op, maar het zorgt er voor dat deze platforms iets meer op het normale leven gaan lijken, waar we gewend zijn elkaar te corrigeren en aan te spreken op ongewenst gedrag."