'Door Wilskracht Zegevieren', een boek over sport in de oorlog

Het was een bijzonder beeld. Een trompettist in een volkomen leeg stadion. "Dat is de symboliek", vertelt Van de Vooren over het bijzondere filmpje. "De herdenking en de sport is volledig anders, dat lieten we zien in dat filmpje."

Herdenking in Zeist

Toch was er vandaag een bijzondere sportherdenking in Nederland. In de bossen van Zeist heeft de KNVB bloemen neergelegd bij het oorlogsmonument op het terrein van de Nederlandse voetbalbond.

Een monument met daarop de namen van de meer dan 2000 omgekomen leden van de KNVB. Het monument was in 1949 een cadeau van de alle verenigingen die aangesloten zijn bij de KNVB.

Door Wilskacht Zegevieren

In het nieuwe boek van sporthistoricus Jurryt van de Vooren wordt de sport tijdens de oorlog beschreven. Zoals het voetbal in 1942 en 1943, toen werd ADO Den Haag kampioen van Nederland. En dat was vrij uniek vertelt Van de Vooren. "Het is bijzonder omdat alleen Ajax en PSV er in geslaagd zijn om twee keer achter elkaar kampioen te worden."

Gerrit Vreken was de veel scorende aanvaller, maar ook lid van de NSB. "Sympathiserend lid, dus je bent wel lid, maar je doet niet mee aan vergaderingen", vertelt Van de Vooren.

"Hij vertelde dat hij gewoon door wilde blijven voetballen, maar hij moest werken in de buitendienst in Drenthe. Op een gegeven moment moest je lid worden van de NSB om in Nederland te blijven. Dat moest omdat hij anders niet meer kon blijven voetballen." Dus werd Vreken NSB'er, wat hem duur kwam te staan.

Hij werd geschorst en omdat hij bij de NSB zat en in Frankrijk ging voetballen. Hij woont tegenwoordig in Frankrijk, gevlucht voor de publieke opinie en om zijn familie te beschermen. "Door een reeks van keuzes is hij in een hoek terecht gekomen. Hij was gewoon heel naïef."

Leger en sport

Een ander verhaal in het boek van Van de Vooren is dat van de Joods-Nederlandse journalist Albert Milhado van Radio Oranje. Hij organiseerde oefenwedstrijden op Wembley in Londen. Geen wedstrijden tussen verschillende voetbalclubs maar tussen verschillende legers.

Eerst tegen de Belgen, maar daarna ook tegen de andere landen. Dat de wedstrijden serieus werden genomen bleek op 1 februari 1941. Voorafgaand aan de wedstrijd van het Nederlandse leger tegen België, hield prins Bernhard een toespraak op Radio Oranje.

En zo kwam het voor dat het Nederlandse leger eerder op het legendarische gras van Wembley speelde dan het officiële Nederlands elftal. Het was een succes, meer dan 10.000 mensen kwamen op die wedstrijden af.

Download de NPO Radio 1-app

Met onze app mis je niks. Of het nou gaat om nieuws uit binnen- en buitenland, sport, tech of cultuur; met de NPO Radio 1-app ben je altijd op de hoogte. Download 'm hier voor iOS en hier voor Android.