Kunstmatige baarmoeder geeft de allerkleinsten meer kans

Extreem vroeggeboren kindjes –baby’s die na minder dan 32 weken geboren worden – hebben nog een stap tussen de baarmoeder en de buitenwereld nodig volgens hoofdonderzoeker Alan Flake. De Amerikaanse wetenschappers hopen premature kindjes nog een paar weken extra te geven om hun longen en andere organen door te laten ontwikkelen in een kunstmatige baarmoeder. Dit apparaat hield veel te vroeg geboren lammetjes weken in leven. Flake en zijn collega’s publiceerden hun resultaten deze week in het wetenschappelijke tijdschrift Nature Communications.

De kunstmatige baarmoeder lijkt zoveel mogelijk op de natuurlijke variant

Een van de grootste problemen bij te vroeg geboren kindjes is dat de longen nog niet klaar zijn voor de buitenwereld. En wanneer de longen niet goed werken, krijgt de rest van het lichaam niet genoeg zuurstof om verder te groeien. Een prematuur baby’tje wordt nu aan de beademing gelegd als het nog niet zelfstandig kan ademen. In moeders buik gaat de zuurstoftoevoer nog via de navelstreng en zijn de longen gevuld met een vloeistof. Volgens de onderzoekers wordt deze situatie met hun kunstmatige baarmoeder gesimuleerd, waardoor de longen en andere organen zich normaal kunnen ontwikkelen.

Credit: The Children’s Hospital of Philadelphia

De kunstmatige baarmoeder is een zak met daarin vruchtwater afkomstig uit het laboratorium. De onderzoekers plaatsten de lammetjes in deze zak met daaraan apparaten voor de fysiologische ondersteuning en toevoer van belangrijke voedingsstoffen. De bloedvoorziening gaat, net als bij een ongeboren baby, via de navelstreng. Het hart van de baby zelf zorgt voor de bloedcirculatie, omdat een extern apparaat te gevaarlijk is. Een beetje te veel druk kan namelijk al zorgen voor een fatale overbelasting van het onderontwikkelde hart.

Luister het hele gesprek met Hans van Goudoever terug:

Een normale orgaanontwikkeling

Acht premature lammetjes leefden vier weken in de kunstmatige baarmoeder. De dieren hadden een normale ademhaling, openden hun ogen en werden steeds actiever naarmate zij langer in de zak doorbrachten.

Voordat de premature lammetjes in de zak werden geplaatst, was hun leeftijd vergelijkbaar met een menselijke baby na 22 of 23 weken zwangerschap. Een pasgeborene wordt in Nederland na 24 weken zwangerschap als levensvatbaar beschouwd. Helaas komen zestig procent van deze kindjes vroeg te overlijden. Een groot aantal van de veertig procent die blijft leven loopt blijvend lichamelijk en geestelijke schade op.

Uit verschillende tests bleek dat de lammetjes zich normaal ontwikkelden. Het functioneren van de longen was normaal na vier weken in de kunstmatige baarmoeder. De lammetjes hadden ook geen last van de neurologische afwijkingen die vaak voorkomen bij extreem premature baby’s.

Een van de lammetjes uit de kunstmatige baarmoeder groeide op. Het graast nu rond bij een boerderij in Pennsylvania.

Maar lammetjes zijn natuurlijk niet een perfect model voor mensen. Hun longontwikkeling is wel vergelijkbaar, maar menselijke embryo’s zijn, in de vergelijkbare fase van de zwangerschap, veel kleiner. Daarbij zijn de hersenen van menselijke foetussen minder ver ontwikkeld. In geen van de lammetjes kwamen bloedingen in het brein voor, maar dit betekent nog niet dat de resultaten hetzelfde zullen zijn voor mensen.

De kunstmatige baarmoeder leidt tot ethische vragen

Dit werk roept de vraag op of de levensvatbaarheid van een foetus lager zou kunnen worden dan nu het geval is, dus onder de 24 weken. Alan Flake benadrukt dat het systeem gericht is op premature baby’s van rond de 23 tot 25 weken. Daarbij zou hij verontrust zijn als dokters de kunstmatige baarmoeder zouden willen gebruiken om premature baby’s van minder dan 22 weken in leven te houden. ‘Voor deze leeftijd zou het leven buiten de baarmoeder onaanvaardbaar hoge risico’s opleveren’. Flake doelt hier op de hoge kans op zowel lichamelijke als psychische schade ondanks de ontwikkeling in een kunstmatige baarmoeder. Geen technologie kan namelijk de moederlijke baarmoeder voor de vroegste embryonale fasen vervangen.

De onderzoekers gaan de kunstmatige baarmoeder verder ontwikkelen en testen. Ook moet de kunstmatige baarmoeder nog een stuk kleiner worden voordat het geschikt is voor een menselijk embryo.

Radio 1 houdt je dagelijks op de hoogte over de laatste ontwikkelingen in de wetenschap
Maandag t/m vrijdag rond 16.20 uur in Nieuws en Co
Dinsdag en vrijdag rond 10.50 uur in De Ochtend

Dit artikel is verzorgd door de wetenschapsredactie van De Kennis van Nu (NTR).