'We moeten grenzen stellen aan wat computers kunnen, anders nemen ze het straks van ons over'

Millenniumbug 2000

Eerst even terug naar 2000. Hoe kon het dat op 1 januari alles uit zou vallen? "Veel systemen sloegen het jaartal op als twee cijfers", legt Roland van Rijswijk-Deij, hoogleraar internetveiligheid aan de University of Twente, uit. "Dus 1998 was ’98. En als je dat blijft doen, dan gaat er bij 2000 iets mis want dan ga je terug naar het jaar 1900. We wisten niet hoe systemen daarop zouden reageren." Volgens de hoogleraar was het dus geen verzonnen probleem en kon het dankzij grote inspanningen voorkomen worden.

Een nieuwe bug?

Echter kan er binnenkort eenzelfde probleem zich gaan voordoen. En wel op 19 januari 2038 om 16 uur 14 minuten en 08 seconden. Een wat gekker tijdstip dan in 2000. "Dat heeft te maken met de manier waarop we tijd noteren in computers", vervolgt Van Rijswijk-Deij. "We tellen het aantal seconden sinds 1 januari 1970. Dat is ooit zo afgesproken. Dat slaan we op op een beperkte ruimte. Dat betekent dat je eigenlijk maar 2,1 miljard seconden kan tellen en dan zijn ze op. De ruimte is dan simpelweg op. Het systeem gaat vervolgens terug naar 1901."

Treinen tot de koffieautomaat

Dit probleem zal zich voordoen in systemen die gebruik maken van een 32-bits klok. En die zitten in allerlei dingen. Van je koffieautomaat tot de trein. Het is dus noodzaak om deze 32-bits klokken snel te vervangen tot de 64-bits variant. Echter weten we vaak niet meer wat voor systeem nou waarin zit.

Volgens Jan Friso Groote, hoogleraar informatica aan de TU Eindhoven, beheren we de software onvoldoende. En dat zal volgens hem de komende jaren alleen maar erger worden. "De wereld blijft op dezelfde snelheid veranderen", stelt hij. "Denk dus terug aan dertig jaar geleden en hoe het nu is. In de toekomst zal de wereld opnieuw zo ingrijpend veranderd zijn."

'Grens stellen'

Dat brengt volgens Groote gevaren met zich mee, gevaren die we tot nu toe alleen nog maar in de films hebben gezien. "We moeten ons realiseren dat als wij geen grens stellen aan wat computers mogen, dan gaan zij ons overvleugelen en het van steeds meer van ons over gaan nemen."

Een eng beeld. Van Rijkswijk-Deij is het eens met zijn collega, maar ziet ook dat er hier en daar wel veranderingen plaatsvinden. "De wetgeving verandert ook. De EU laat bijvoorbeeld niet iedereen zomaar meer software maken en op de markt gooien."