Hoe krijg je de wachtlijsten in de geestelijke gezondheidszorg korter?

75.000 mensen staan er op de wachtlijsten. Psychologen moeten soms nee verkopen omdat er geen budget meer is. Sommigen liggen wakker van het besef dat er mensen op de wachtlijst staan – ‘Wat kan ik die mensen vertellen?’. Het is dus belangrijker dan ooit dat mensen goed en snel behandeld kunnen worden. Als je artsen 10 procent efficiënter zou kunnen maken, zou je honderden extra patiënten zorg kunnen geven.

Kim de Jong, Universitair docent Klinische psychologie aan de Universiteit Leiden, ontwikkelde een systeem om voortgang van cliënten te monitoren en bracht de noodzakelijke interpersoonlijke vaardigheden van therapeuten in kaart. Haar onderzoek richt zich op methoden om bestaande GGZ-zorg effectiever te maken.

Stagnatie en te lang doorgaan

Waar is de meeste winst behalen? “Een van de dingen waar therapeuten niet zo goed in zijn, is op tijd signaleren dat een behandeling stagneert. Als je daarbij geholpen wordt, bijvoorbeeld met voortgangsfeedback, dan zie je dat je dat kunt verbeteren. Een ander punt is te lang doorgaan. Soms kun je een behandeling wel een of twee sessies eerder afronden. Dus daar is ook winst te halen.”

Dat kan misschien klinken als overdreven efficiency-denken, waarvan je je kunt afvragen of het goed bij de geestelijke gezondheidszorg past. Maar het doel is om de vele mensen op de wachtlijsten ook een kans te geven. “Je wilt dat iedereen een goede kans krijgt op behandeling – en dat die behandeling ook effectief is.”

Empathie verhogen

Daarnaast kunnen vaak ook de vaardigheden van de therapeut nog verbeterd worden. Wat moet je goed kunnen als therapeut? “Wisten we het maar, dat is nog work in progress. We weten wel dat empathie heel belangrijk is. Veel mensen denken dan aan affectieve empathie – de gevoelsmatige kant. Maar empathie heeft ook een cognitieve kant: begrijpen wat de ander voelt, dus meer rationeel.” Is dat aan te leren? “Dat lijkt wel zo te zijn. Als je in je puberteit veel romans leest, schijn je empathischer te worden. Dat zou een correlatie kunnen zijn, maar er zijn aanwijzingen dat het lezen van romans echt de empathie verhoogt.”