Hoe waarschijnlijk is het dat jij alles weet?

{podcast audio="125115" caption="Proeven van taart en wetenschap" }

De titel van Wenmackers boek verwijst naar een van haar columns, waarin ze haarfijn uitlegt dat een goede wetenschapper er altijd rekening mee houdt nog niet alles te weten. En wel aan de hand van een chocoladetaart op een verjaardagsfeestje.

Stel: er zijn negen gasten op je verjaardagsfeestje. Je snijdt de taart in tien stukken, zodat iedereen, inclusief jijzelf, een stukje heeft. Even later gaat de bel - er komen onverwacht nog twee gasten. Die kunnen dus geen taart meer krijgen. Met zo'n situatie kun je maar beter vooraf rekening houden, bijvoorbeeld door de taart zo te verdelen dat je nog een paar stukjes overhoudt voor late gasten.

Wat nu als je niet alles weet?

In de wetenschap werkt het een beetje hetzelfde. Wetenschappers stellen hypothesen op, waarbij ze met alle mogelijke uitkomsten rekening proberen te houden. Maar wat nu als wetenschappers ook niet alles weten? Dan kunnen ze ook geen rekening houden met alle mogelijke uitkomsten, legt Wenmackers uit.

Om dat probleem te ondervangen, stellen ze vaak een zogenoemde 'catch all-hypothese' op. Op die manier houden ze er rekening mee dat er later misschien nog nieuwe hypotheses worden bedacht. Daarmee laten ze als het ware nog een stukje chocoladetaart in de koelkast staan, voor als er later nog (een) nieuwe kennis opduikt.

Dat klinkt misschien als een simpel verhaal, maar is een oplossing voor een probleem waar Wenmackers in haar werk als wetenschapsfilosoof veel mee te maken heeft: hoe moet je waarschijnlijkheden toekennen aan de huidige hypothesen, als je weet dat er later nog alternatieve opties kunnen worden bedacht? Een ingewikkeld probleem, waar je zonder probleem een lang, ingewikkeld verhaal over kunt schrijven.

Kort en verhelderend

Maar je kunt er ook een korte, verhelderende column over schrijven. Sylvia Wenmackers doet dat al jaren voor het Belgische wetenschapsblad Eos, en die columns zijn nu gebundeld in het boek Kans op chocoladetaart.

Daarin kun je lezen dat kunst en wetenschap erg veel met elkaar te maken hebben, waarom kleuren niet zijn wat ze lijken en dat het best raar is dat er wel een woord is voor lichtrood (roze) en niet voor lichtgroen. Ze vertelt erover bij Focus.

{podcast audio="125115" caption="Interview met wetenschapsfilosoof Sylvia Wenmackers" }

NPO Radio 1 houdt je dagelijks op de hoogte over de laatste ontwikkelingen in de wetenschap

Dagelijks tussen 17.00 en 18.30 uur in Nieuws en Co
Iedere werkdag van 02.00 tot 04.00 uur in Focus
En wanneer je maar wil in podcast Focus Wetenschap