Waarom zijn complottheorieën zo in zwang?
- Nieuws
- Waarom zijn complottheorieën zo in zwang?
Corona lijkt de aanleiding te zijn voor een wildgroei aan complottheorieën. "Complotdenken wordt populair tijdens crisismomenten", aldus historicus Tymen Peverelli, die een boek schrijft over de geschiedenis van complottheorieën.
Focus met Tymen Peverelli
De maanlanding is in scene gezet, de wereld is plat, de wereld is in handen van Illuminati, en 9/11 is gepland door de Amerikaanse overheid zelf. En dat was alleen nog maar voor de coronacrisis. Want daarin spelen 5G, Bill Gates en China dubieuze rollen, zo beweren kwade tongen.
"Een complottheorie zou je kunnen omschrijven als het idee dat een clubje mensen achter de schermen een geheim plan aan het smeden is", aldus Peverelli. "En meestal is dat een slecht plan."
Al sinds de oude Romeinen
Complotdenken is bepaald geen nieuw fenomeen, vertelt hij. De oude Romeinen onderdrukten al met harde hand de Bachannalen - een mystieke stroming uit het oosten - omdat ze dachten dat die de staat probeerden te ondermijnen. Het woord 'complot' werd voor het eerst gebruikt tijdens de religieuze oorlogen in de 16e en 17e eeuw.
"Maar het werd vooral heel populair rond de Franse Revolutie, waarbij de koning van Frankrijk uiteindelijk op het schavot beland. Mensen konden dat gewoon niet bevatten. Op zulke momenten zie je dat mensen teruggrijpen naar andere verklaringen. 'Hier moet wel iets anders aan de hand zijn', denkt men dan. Dat zie je vaker tijdens crisismomenten."
Hedendaagse Illuminati
Het was ook rond de Franse Revolutie dat de beruchte Illuminati ten tonele verschenen. Die hebben echt bestaan - "maar heel erg kort, een jaar of zes, een clubje verlichte mensen rond een universiteit" - maar zijn in de hoofden van mensen een geheel eigen leven gaan leiden.
"Er ontstond een soort morele paniek, met het idee dat ze nog steeds bestonden. De Franse Revolutie kwam eraan, er waren hongersnoden – men had een andere uitleg nodig. De Illuminati pasten heel erg in dat crisismoment."
De Illuminati blijven tot op de dag van vandaag tot de verbeelding spelen. Zelfs zangeres Beyonce en haar man Jay-Z zouden tot dit illustere gezelschap behoren. Want lijkt het logo van Jay-Z's platenlabel niet heel erg op het logo van de Illuminati? Beyonce, ook de beroerdste niet, refereert eraan in Formation (in de eerste zin die ze rapt):
Waarom geloven we in complottheorieen? Ontdek het in dit beeldverhaal van NPO Focus.
Bekijk ook dit uitgebreide item over de 'fabeltjesfuik' in Zondag met Lubach:
NPO Radio 1 houdt je dagelijks op de hoogte over de laatste ontwikkelingen in de wetenschap
Dagelijks tussen 17.00 en 18.30 uur in Nieuws en Co
Iedere werkdag van 02.00 tot 04.00 uur in Focus
En wanneer je maar wil in podcast Focus Wetenschap
Gerelateerd
