Nobelprijs Geneeskunde dit jaar voor ontdekking receptoren voor tast en temperatuur

Hun ontdekkingen opende de deuren tot de geheimen van de natuur, aldus het comité, doordat ze de moleculaire basis verklaren voor het voelen van hitte, kou en mechanische krachten. Het is dankzij dit vermogen dat we onze omgeving kunnen voelen en interpreteren - zodat we ermee kunnen communiceren en interacteren.

David Julius is een Amerikaanse fysioloog, die bekendheid verwierf met zijn onderzoek naar de mechanismen van pijnsensatie. Ardem Patapoutian is een Armeens-Amerikaansee moleculair-bioloog die aan het Scripps-instituut onderzoek doet naar signaaloverdracht. Beiden werken in Californië.

Chilipepers op je huid

Julius gebruikte een opmerkelijke methode om de sensor voor hitte in onze huid te ontdekken: hij stelde proefpersonen bloot aan capsaïcine, een stofje uit pepers dat een brandend gevoel geeft. Patapoutian nam drukgevoelige cellen onder de loep, waardoor hij een nieuwe klasse van sensoren ontdekte die zowel in de huid als in onze organen reageren op druk.

Het vermogen om hitte en kou waar te nemen en dingen te kunnen voelen is essentieel voor ons veilig door de wereld te kunnen bewegen - hoe vanzelfsprekend die waarnemingen misschien ook lijken.

Het mysterie van de waarneming

Het fascineert de mens al millennia hoe we de wereld waar kunnen nemen. Als je op een zomerdag over het strand loopt, neem je van alles waar: het zand tussen je tenen, het geluid van de golven, het felle zonlicht, de geur van de zee, misschien de smaak van zout op je lippen. Maar hoe nemen je zintuigen dat waar, en hoe bereikt al die informatie je bewustzijn?

De filosoof Descartes speculeerde in de 17e eeuw al over draden die de verschillende delen van je huid met je brein verbonden. In 1944 ging de Nobelprijs al naar de ontdekking van verschillende types zenuwcellen die konden waarnemen. Maar voor de ontdekkingen van Julius en Patapoutian was niet duidelijk hoe temperatuur en mechanische stimuli werden omgezet in elektrische signalen in het zenuwstelsel.

Week van de Nobelprijzen

Dinsdag wordt bekendgemaakt wie dit jaar de Nobelprijs voor Natuurkunde wint, een dag later is het de beurt aan de Nobelprijs voor Chemie. Later deze week volgen nog de Nobelprijzen voor Literatuur en Vrede, volgende week maandag afgesloten door de Riksprizen voor Economie, ook wel bekend als de Nobelprijs voor Economie.