Wat is het verband tussen zingende papegaaien en de menselijke muzikaliteit?

Relatief gehoor

Volgens Spierings is het één van de grote menselijke vraagstukken: hoe zit het met onze muzikaliteit? Om daar een antwoord op te vinden doet de gedragsbioloog onderzoek bij papegaaien. "Mensen hebben een relatief gehoor en dat betekent dat wij goed zijn in het herkennen van melodielijnen. We kunnen dus de afstanden tussen noten inschatten. We horen of een melodie omhooggaat of naar beneden", legt Spierings uit.

Absoluut gehoor

En dat in tegenstelling tot dieren, die lijken namelijk absoluut gehoor te hebben. Dat houdt in dat je exact weet welke noot er gespeeld wordt. "Dat is bij mensen vrij uniek. Eén op de tienduizend mensen heeft dat. Bij dieren zit dat weer heel anders", aldus Spierings. "Daardoor is nu de hypothese dat de menselijke muzikaliteit, die we in alle culturen terugvinden, wordt veroorzaakt door relatief gehoor. Want dat is wat wij hebben en alle andere diersoorten niet."

Vocaal leren

Het is al eerder bij apen onderzocht. "Binnen de primatengroep zijn wij de enigen die onze geluiden leren van andere individuen. Dat heet vocaal leren, waarbij wij anderen nodig hebben om ons eigen geluid te leren. Andere primaten hebben dat niet", zegt Spierings. Vogels, en dan vooral papegaaien en zangvogels, doen ook aan vocaal leren. "In hun zangontwikkeling lijken zij ook veel meer op de taalontwikkeling van mensen."

Melodie

Spierings analyseert nu aan de hand van papegaaien of zij toonvast zijn en de melodie van een liedje goed kunnen nadoen, ook wanneer er gesleuteld is aan de toonhoogte. "Wat je hoort is dat de papegaai nog steeds de melodie herkent. Ze doen dat heel goed." Maar er is wel een probleem. "We zien dat de papegaaien allemaal een andere strategie hebben. Of ze doen het perfect of ze gaan een octaaf omhoog of een paar noten eronder", vertelt de gedragsbioloog.

Strategie

Desondanks is het interessant voor het onderzoek, stelt Spierings. "Zolang ze die melodie nog steeds kunnen in een ander register zijn we in principe blij. Het maakt het wel lastiger om iets algemeens te kunnen zeggen over dit proces. Daarom hebben we meer papegaaien nodig om te kunnen zien of zo’n strategie vaker voorkomt."