Tot dusver onbekende uitstervingsgolf vaagde 90% van alle haaien weg van de aarde

Niet alleen bleven er bijna geen haaien meer over in de wereldzeeën, ook de variëteit in vormen werd veel kleiner. De zogenoemde 'morfologische diversiteit' nam af met ruim 70%. De variëteit aan haaienvormen en -soorten is daardoor vandaag de dag nog slechts een fractie van wat het ooit was, is te lezen in Science.

Opmerkelijk is de snelheid waarmee dit proces zich voltrok: in een periode van minder van 100.000 jaar, wat in evolutionaire termen een achternamiddag is. De onderzoekers wilden natuurlijk weten wat deze uitstervingsgolf nu heeft veroorzaakt, maar hebben nog geen overtuigende dader gevonden. Het klimaat was in die tijd niet afwijkend of uitzonderlijk, en elders op aarde waren ook geen uitstervingsgolven.

Dat deze uitstervingsgolf nu pas aan het licht komt, heeft te maken met de plek waar wetenschappers hun onderzoek tot dusver vooral deden: in ondiepe wateren. Dit nieuwe onderzoek is gebaseerd fossiele resten die onder de bodem van de diepzee lagen, omhooggehaald in boorkernen. Aan de hand van heel kleine fossielen in die boorkernen konden de onderzoekers de ontwikkelingen reconstrueren die haaien de afgelopen 40 miljoen jaar hebben doorgemaakt.

Uit recente onderzoeken is gebleken dat de haaienstand door menselijk toedoen de laatste jaren sterk aan het afnemen is. De wetenschappers pleiten er dan ook voor om meer te doen om de haai te beschermen. Uit ander onderzoek is bekend dat dieren met een hoog knuffelgehalte, zoals de panda, vaak voorrang krijgen als het om conservatie-inspanningen gaat. Het is dan ook te hopen dat hun lage knuffelfactor de haaien niet fataal wordt.

Waarom is elke soort van belang binnen een ecosysteem? NPO Kennis legt het uit in een mooie, overzichtelijke longread.