Gaat de Musk-aanpak kernfusie op aarde rendabel maken?
- Nieuws
- Gaat de Musk-aanpak kernfusie op aarde rendabel maken?
De VS willen gaan inzetten op kernfusie om klimaatdoelen bereiken, maakten ze deze week bekend op de klimaatconferentie COP28 in Dubai. Kernfusie is al decennialang een belofte die maar geen werkelijkheid wil worden. "De afgelopen twee jaar is het helemaal gekanteld", zegt fusie-expert Niek Lopes Cardozo bij Kennis & Co.
#31 - Waarom kernfusie nu wél een reële optie kan gaan worden - Kennis & Co
Het is een veelgemaakte grap onder wetenschappers: kernfusie zal er altijd over dertig jaar zijn. Maar als je sommige wetenschappers mag geloven, dan is er wat veranderd in de afgelopen jaren. Fusie-energie zou over een paar jaar al mogelijk zijn. De Amerikaanse klimaatafgezant John Kerry verwoordde dat optimisme eerder deze week op de klimaattop in Dubai.
Om deze inhoud te tonen moet je toestemming geven voor social media cookies.
Kernfusie wordt nu op een andere manier ontwikkeld - in kleine bedrijfjes in plaats van in grote overheidsprogramma's - waardoor in kortere tijd stappen kunnen worden gezet, legt Niek Lopes Cardozo uit in de podcast Kennis & Co. Hij is hoogleraar wetenschap en technologie van de kernfusie aan de Technische Universiteit Eindhoven.
"Een paar mensen dacht: eigenlijk is de kennis en technologie wel op het niveau dat we binnen tien jaar een fusiereactie in elkaar kunnen steken. Dat is gewoon een factor tien sneller dan het programma zoals we dat kenden."
Wat is kernfusie?
"De natuur zit zo in elkaar dat als je heel grote atoomkernen splijt, dan komt daar energie bij vrij. En als je heel kleine atomen bij elkaar voegt, dan komt er ook energie bij vrij", aldus Lopes Cardozo. Die splijting, dat noemen we kernenergie. Dat bij elkaar voegen, dat is kernfusie.
Kernfusie vindt doorlopend plaats in binnenste van de zon en andere sterren. Het is ook de enige energiebron die we kennen die we op aarde nog niet op een beheerste manier kunnen toepassen. Niet zo gek, je hebt temperaturen nodig van een paar honderd miljoen graden. Maar als dat lukt, dan heb je ook wat: "Het maakt weinig afval, en het is absoluut veilig". Ook in dat opzicht wijkt het dus af van kernenergie.
Bloei van start-ups
Daar zaten mensen bij van MIT, 'beste ingenieursschool in de wereld', zoals Lopes Cardozo zegt. Rond die universiteit ontstond het bedrijf Commonwealth Fusion Systems, waar door investeerders inmiddels meer dan 2 miljard dollar in is gestopt. "In het kielzog van dit bedrijf zijn er inmiddels veertig start-ups op de wereld. Veel in de VS, maar ook in Engeland, China en Europa".
Kortom: er is een soort ecosysteem van bedrijfjes ontstaan dat de fusietechnologie in een veel hoger tempo aan het ontwikkelen is. Ze ontwikkelen zich volgens wat sommige mensen de Musk-methode noemen: proberen, falen, leren. Door vaak te falen, en daarvan de leren, kun je sneller bij je doel komen.
Meedoen met de cowboys
"De afgelopen twee jaar is het helemaal gekanteld", vertelt Lopes Cardozo. "Aanvankelijk was de reactie van de overheid: dit zijn cowboys, dit kan niet werken. Maar op een gegeven moment ging er meer geld naar die bedrijfjes dan naar overheidslaboratoria. En in die bedrijfjes zitten echt supergoeie teams. Dus nu denken overheden: wij moeten met ze mee gaan doen, in plaats van andersom".
Hoe ver zijn we nu? "Nou, al die bedrijfjes zeggen: over twee of drie jaar hebben we een eerste demonstratie-reactor klaar."
Kennis & Co is de wetenschapspodcast van de NOS en NTR. Wetenschapsjournalist Jop de Vrieze praat je daarin wekelijks bij over het belangrijkste en leukste nieuws uit de wetenschap. Met elke week een wetenschapper te gast die een belangrijke wetenschappelijke ontwikkeling belicht.
