Sleutelen aan het kllimaat is mogelijk, maar moeten we het ook willen?

De wolken en het ijs witer maken zodat ze meer zonlicht reflecteren, enorme zonnespiegels installeren, vulkaanuitbarstingen nabootsen door zwaveldeeltjes in de stratosfeer te brengen om zoe de temperatuur te verlagen. Het klinkt als science-fiction, maar serieuze wetenschappers doen er dezer dagen onderzoek naar.

Climate engineering, zoals het onderzoeksveld heet, is hot. De droom om te kunnen ingrijpen in het weer is echter veel ouder, zegt onderzoeker Jeroen Oomen, die onlangs Imagining Climate Engineering: Dreaming of the Designer Climate publiceerde. "Vanaf het moment dat eind negentiende eeuw het broeikaseffect voor het eerst was doorgerekend, begon gelijk ook de speculatie: maar kunnen we dan niet het klimaat optimaliseren? Dat waren overigens twee Zweden, die wilden juist een warmer klimaat."

CO2 naar de zeebodem

"Het dromen van klimaatverandering kreeg vervolgens en enorme impuls tijdens de Koude Oorlog. En in de jaren tachtig waren er al mensen die zeiden: geef me een container vol ijzervijlsel en ik geef je een ijstijd - dat ijzervijlsel gooi je in de oceaan, met algengroei tot gevolg, en als die algen sterven nemen ze de tijdens hun leven opgenomen CO2 mee naar de zeebodem".

Experimenten met oceaanbemesting hadden tot nu toe niet de verwachte resultaten, maar dat climate engineering de laatste jaren een hoge vlucht heeft genomen staat wel vast. Dat laatste is volgens Oomen niet per se goed nieuws: "Ik vrees dat mensen die tot voor kort riepen dat klimaatverandering niet bestaat nu gaan zeggen: ja, het bestaat wel, maar we hoeven ons gedrag niet aan te passen, want hebben de oplossing al."

Geen idee wat er kan gebeuren

"Maar dat is climate engineering gewoon niet. Dat het puur praktisch mogelijk is, daar is vrijwel iedereen het over eens. We weten bijvoorbeeld dat het werkt om deeltjes in de stratosfeer te brengen. Maar we weten niet of we daardoor geen andere klimaatsystemen ontregelen. We begrijpen überhaupt heel weinig van het kllimaat en klimaatverandering, zeggen de meeste onderzoekers zelf ook. Moet je dan met climate engineering extra onzekerheid gaan toevoegen, zodat je helemaal geen idee meer hebt wat er kan gebeuren?"

De Kennis van Nu Special: Sleutelen aan het klimaat
NPO2, woensdag, 22,35 uur

Een langere versie van dit artikel verscheen in de VPRO Gids.