Bio, nano, CRISPR: dit zijn de Spinozapremies 2018

Bijzonder is de 'dubbelpremie' die celbioloog Anna Akhmanova en bionanowetenschapper Marileen Dogterom ontvangen. Akhmanova en Dogterom werken al sinds 2006 intensief samen en zijn goede vriendinnen. Ze zijn elk op hun eigen manier gespecialiseerd in de geraamtes van menselijke cellen.

“Ik ben ongelofelijk blij, ook voor collega Dogterom”, laat Akhmanova weten. “NWO laat op deze manier haar erkenning blijken voor een multidisciplinaire samenwerking.” Beiden waren vanmiddag te gast bij Nieuws en Co.

Wat zijn de Spinozapremies?

De Spinozapremies gelden als de hoogste onderscheiding in de Nederlandse wetenschap. De Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk onderzoek (NWO) kent ze jaarlijks toe aan drie of vier in Nederland werkzame wetenschappers die tot de internationale top behoren. Deze wetenschappers ontvangen een premie van 2,5 miljoen euro, die ze moeten gebruiken voor wetenschappelijk onderzoek.

Ook microbioloog John van der Oost viel in de prijzen. Hij doet onderzoek naar de genetische techniek CRISPR, waarmee het mogelijk is om heel precies genetisch materiaal te veranderen. Van der Oost was eerder te gast op NPO Radio 1:

Carsten de Dreu, hoogleraar sociale en organisatiepsychologie aan de Universiteit Leiden, kreeg de premie voor zijn grensverleggende onderzoek naar conflicten, onderhandelingsprocessen, besluitvorming en creativiteit binnen kleine groepen. Hij is onder meer bekend van zijn onderzoek naar het 'liefdeshormoon' oxytocine. Hij vertelde op NPO Radio 1 eerder over het effect op de samenleving van het toenemende aantal zelfstandigen:

Nieuw dit jaar: de Stevinpremies

Voor het eerst worden dit jaar gelijktijdig met de Spinozapremies de zogenoemde Stevinpremies uitgereikt – eveneens van 2,5 miljoen euro. Deze zijn bedoeld voor ‘onderzoek met betrekking tot kennisbenutting’. Met andere woorden: waar de de Spinozapremies eerder worden uitgereikt voor fundamenteel onderzoek, zijn de Stevinpremies meer bedoeld voor onderzoek met een praktische toepassing.

Beatrice de Graaf, hoogleraar internationale en politieke geschiedenis, ontving een zogenoemde Stevinpremie (zie kader). Uit het persbericht van NWO: "Ze geldt als een wetenschapper die in staat is zeer abstracte concepten te vertalen naar praktische discussies zonder daarbij de wetenschappelijk nuance uit het zicht te verliezen. Vanaf het begin van haar carrière heeft ze er altijd naar gestreefd theoretische inzichten in terrorisme en veiligheid tastbaar te maken voor overheden en, via de media, voor een breder publiek."

De Tweede Stevinlaureaat is Marion Koopmans. Zij is als viroloog verbonden aan het Erasmus Medisch Centrum in Rotterdam en richt zich op de overdracht van virussen van dieren op mensen - de zogenoemde zoönosen. Voorbeelden hiervan zijn het zikavirus, maar ook ebola en HIV.

De premies werden traditiegetrouw bekendgemaakt op Bessensap, een jaarlijkse bijeenkomst van journalisten, wetenschappers en persvoorlichters.

Dit artikel is verzorgd door de wetenschapsredactie van NPO Focus.

NPO Radio 1 houdt je dagelijks op de hoogte over de laatste ontwikkelingen in de wetenschap

Maandag t/m vrijdag rond 16.20 uur in Nieuws en Co
Iedere dinsdag- op woensdagnacht van 02.00 tot 06.00 uur in Focus