Jaap de Hoop Scheffer: 'Kabinet kan niet wachten tot Prinsjesdag met discussie defensie-uitgaven'

Extra geld voor defensie is nodig om de Amerikaanse president Donald Trump tevreden te houden. "Als je een actieve Amerikaanse president wil hebben, zal er op de top geleverd moeten worden, ook financieel", zegt De Hoop Scheffer in Sven op 1.

3,5 procent

De oud-NAVO-topman ziet met "vreugde en instemming" hoe de EU steeds flexibeler wordt in haar regels rondom defensie-investeringen. "Er wordt nagedacht over middelen om in hoog tempo tot defensie-investeringen te komen en geprobeerd wordt om de vraag te beantwoorden: wie doet wat?"

Maar het is nog niet voldoende. De Hoop Scheffer denkt dat de Europese NAVO-bondgenoten op de top besluiten de NAVO-norm van twee procent flink te verhogen, naar 3,5 procent. "Voor Nederland één procent extra en elf miljard euro, dus we praten niet over niks." Dat geld is volgens hem nodig "voordat Trump tevreden is gesteld".

"Ik kan mij voorstellen dat de Europese NAVO-landen kijken naar wat de Verenigde Staten uitgeven aan defensie en zeggen: aan het eind van dit decennium, in 2030, zorgen wij ervoor dat de Europese bondgenoten en Canada financieel evenveel leveren als de Amerikanen. Dan kom je dus uit op 3,5 procent."

'Boter bij de vis voor NAVO-top'

Minister Ruben Brekelmans wil eerst de NAVO-top afwachten voor er wordt gesproken over extra investeringen in Defensie, zei hij onlangs in Sven op 1. Volgens de VVD-bewindsman kan daarover worden gesproken tijdens de Prinsjesdagonderhandelingen. De Hoop Scheffer benadrukt dat er voor de NAVO-top door het kabinet gesproken moet worden over extra defensie-uitgaven.

"Tijdens de top in Den Haag zal ook het kabinet, hoe je het ook wendt of keert, boter bij de vis moeten leveren, net als alle andere bondgenoten. Op de NAVO-top kan Nederland niet zeggen: luister eens, we hebben straks Prinsjesdag in september, dan zien we wel."

Hij gaat verder: "Voor de NAVO-top moet je binnen het bondgenootschap consensus hebben over wat er moet worden afgesproken. Die toppen zijn altijd minutieus voorbereid. Als de voorbereidingen mislukken, mislukt de top. Dat kan niemand zich permitteren", aldus De Hoop Scheffer. Daarom moeten gesprekken over defensie-uitgaven "voor de top ter tafel komen".

De Britse premier Keir Starmer kondigde dinsdag al aan dat het Verenigd Koninkrijk de komende jaren zijn defensie-uitgaven verhoogt. Tegen 2027 moet het om 2,5 procent van het bruto binnenlands product gaan en vanaf 2027 om 2,6 procent. Dat is nu nog 2,3 procent. Volgens De Hoop Scheffer doet Nederland er verstandig aan om nog niet over percentages te speculeren.

"Het moet geen ratjetoe worden binnen de NAVO en dat iedereen zijn eigen percentage noemt. Overigens is even belangrijk als de percentages: wie koopt wat en hoe snel? Daar zijn wij heel slecht in binnen de Europese Unie, met allerlei typen tanks en granaten."

Artikel 5

De oud-NAVO-topman benadrukt het belang van de NAVO-top in Den Haag. "Er zijn andere belangrijke toppen geweest in de geschiedenis. Maar we hebben nu een Amerikaanse president die de psychologie en de geloofwaardigheid van artikel 5 - het kernpunt van de NAVO, één aanval op één is een aanval op allen - laat ik het voorzichtig formuleren, van tijd tot tijd in twijfel trekt."

"Op de top in Den Haag moet helder worden dat aan artikel 5 niet wordt getoornd. Maar dat is een hele opgave met deze president."