Oud-Commandant der Strijdkrachten: nadenken over herinvoeren dienstplicht

"Voor velen is dat vloeken in de kerk, maar het zou kunnen dat de dienstplicht weer geactiveerd wordt", zegt Berlijn in Sven op 1. Dat heeft alles te maken met de dreiging uit Rusland en het besluit van de Amerikaanse president Donald Trump om alle militaire steun aan Oekraïne te bevriezen.

Dat volgt na een ruzie tussen Trump en Volodomir Zelenski in de Oval Office vorige week. "De omstandigheden zijn erg veranderd. Ten tijde van de Koude Oorlog was de dienstplicht noodzaak. Het zou best zo kunnen zijn dat we weer in die omstandigheden terechtkomen", zegt Berlijn.

Defensie aantrekkelijker maken

Op dit moment heeft Defensie 74.000 mensen in dienst, waaronder reservisten. Dat aantal moet groeien naar 100.000. Dat is niet in een jaar tijd geregeld, waarschuwt de oud-Commandant der Strijdkrachten. "Het zal een aantal jaar duren voordat je die capaciteiten weer paraat hebt en we brigades hebben die geoefend en geëquipeerd zijn."

Hij wil dat het werken bij Defensie aantrekkelijker wordt. "Maar mogelijk komt er een moment waarop we zeggen: het is niet voldoende, we hebben een dienstplicht nodig. Als je eenheden niet gevuld kunt krijgen en je wil toch die afschrikking (richting Rusland, red.) werkelijkheid laten zijn, zul je wellicht over dienstplicht moeten nadenken."

'Zorg dat de afschrikkingsmacht er is'

"Ik wil er niet te ver op vooruitlopen, maar het zou kunnen", benadrukt Berlijn, die voorstander is van een NAVO-norm van 3,5 procent van het bbp. "Zorg dat de afschrikkingsmacht er is. Dat betekent spullen, mensen, oefengebied en geld. Mogelijke dienstplicht zal een rol moeten of kunnen spelen." Over dat scenario moet nu al over nagedacht worden, vindt hij.

Ook moeten Europese bondgenoten mogelijk denken over een gezamenlijk kernprogramma. "Maar in eerste instantie moeten we de grote krijgsmacht op orde krijgen, met de juiste spullen", zegt Berlijn. Een kernprogramma brengt volgens hem "nog meer geld en nog meer complexiteit wat besluitvorming betreft. Het is niet het eerste waar ik aan denk".

Signaal naar Rusland

"Als wij een sterke, efficiënte krijgsmacht op de been kunnen brengen, is dat mogelijk voldoende om te signaleren aan Rusland: begin nou maar niets. Maar het kan zijn dat het niet voldoende is dat de dreiging van een kernwapen nodig zal zijn", aldus Berlijn, die vindt dat ook hier nu over moet worden nagedacht. "Zeker, zeker."

De houding van Rusland vergelijkt Berlijn met nazi-Duitsland. "De regering-Poetin vindt nog steeds dat Oekraïne niet bestaat en bij Rusland terug moet, ‘Heim ins Reich'", zegt hij. Dat is een naziterm, "maar er gebeuren dingen die ons doen terugdenken aan die periode." Zo moet Berlijn bij de onderhandelingen tussen Trump en Vladimir Poetin denken aan het Molotov-Ribbentroppact. "Hoe moet je het anders zien?"

Vertrekt Amerika uit NAVO?

Inmiddels houdt Berlijn serieus rekening met een vertrek van Amerika uit de NAVO, hoewel niet officieel. "Wat staat ons deze week nog te wachten? Ik weet het niet. Maar als je naar X kijkt zie je dat Elon Musk gezegd heeft dat het een volgende stap zou kunnen zijn om dan maar uit de NAVO te gaan..."

Techmiljardair Musk, een belangrijke adviseur van Trump, deelde zondag een tweet op X waarin Amerika wordt opgeroepen om de NAVO en de Verenigde Naties te verlaten met daarboven de tekst "ik ben het ermee eens". Berlijn: "Vandaag vinden we dat heel vergaand en dan blijkt morgen ineens dat het mogelijk werkelijkheid wordt. Het is allemaal heel fluïde."

"Wat ik bedoel te zeggen: de dingen die we nu zien, hadden we een week geleden ook niet voor mogelijk gehouden", zegt de oud-Commandant der Strijdkrachten. "Het verrast ons steeds maar weer. Als ik dit lees, denk ik: hier hadden we ook nog geen rekening mee gehouden. Misschien moeten we dat toch gaan doen."

"Of het formeel aangekondigd wordt en door het Congres gaat, is een tweede. Maar Amerika kan ook op een andere manier de NAVO dusdanig verzwakken, dat het de facto vertrekt."