Wielerkenner Michel Wuyts over film wielerlegende Merckx: 'Elke overwinning vulde mijn kinderhart'

"Zwart-witbeelden zijn zoveel mooier dan de eerste kleurbeelden, die vind ik maar niks. Wat deze documentaire ook zo bijzonder maakt, is dat de sequenties lang lopen. Je kunt alles rustig laten indringen en die stemmen van vroeger opnieuw horen. Ik zat echt met open mond te kijken en luisteren", aldus Wuyts.

Het gevoel van buren

Hoewel de film geen volledig overzicht van Merckx' indrukwekkende carrière biedt, was Wuyts vooral geraakt door de beelden van het wereldkampioenschap in Heerlen in 1967, waar Merckx Jan Janssen versloeg. "Als kind vond ik dat heerlijk om te zien." In Oost-Brabant, waar ik vandaan kom, werd er meteen gezegd: 'Hij woont maar acht kilometer verderop!' Dat gaf het gevoel van: wij zijn buren!"

Wuyts ontmoette de wielerlegende op zijn twaalfde. "Toen ik een jaar of twaalf was, nam mijn vader me mee naar een criterium bij Mechelen. Daar kon ik een petje laten signeren door Merckx. Dat petje heeft jarenlang op mijn kast gelegen, tot ik in het huwelijk trad."

Zijn professionele wegen kruisten later opnieuw met Merckx. In 1994 mocht Wuyts de werelduurrecordpoging van Miguel Indurain verslaan. "Mijn baas zei: 'Je mag iemand meenemen, en je zult versteld staan… Eddy Merckx!'." In het vliegtuig zat hij naast me. Eerst voelde ik me heel klein, maar dat ongemak verdween snel. Na het eerste glaasje champagne vroeg hij: 'Doen we er nog een?'."

Keerzijde van de roem

De documentaire toont ook de keerzijde van Merckx' roem. "Hij had nauwelijks privacy. We vlogen in 1995 naar Colombia voor het WK en bij de douane zag ik hoe een beambte zijn paspoort bekeek en direct zijn hoofd ophief: wie krijgen we hier? Zijn faam droeg ver."

Merckx' gulzigheid naar winst bracht hem niet alleen succes, maar ook vijanden. "Als hij op een podium stond, zag je hem al denken wanneer hij weg mocht, want hij wilde de volgende koers winnen. Op den duur werkte dat op zenuwen van anderen en dat werd door de pers versterkt. In de Tour de France van 1975 werd hij letterlijk belaagd en kreeg hij een leverslag. "Dat bracht hem niet alleen fysiek, maar vooral mentaal schade toe. Hoe kon het dat iemand die alleen maar wilde winnen daarvoor zo’n prijs moest betalen?"

Voor Wuyts betekende Merckx meer dan een wielrenner. "Hij heeft mijn jeugd gekleurd. Ik groeide op in een niet altijd makkelijke thuissituatie door mijn bipolaire moeder. Maar Merckx won 525 koersen in mijn jeugdjaren. Elke overwinning vulde mijn kinderhart. Zijn gulzigheid om te leven en zich in zijn sport te bijten, maakte hem heel bijzonder."