Gebrek aan visie in politiek 'gevaar' voor democratie: 'Partijen worden inwisselbaar'

Een gebrek aan visie, Rutte kreeg dit verwijt gedurende zijn premierschap vaak te horen. Zelf noemde hij visie een "olifant die het zicht belemmert". Daar is Van der Meer het niet mee eens. "Bij coalitievorming kiezen partijen vaak voor samenwerking binnen het politieke midden, met gedetailleerde regeerakkoorden die weinig ruimte laten voor profilering. Dit leidt tot een gebrek aan ideeënstrijd en conflict tussen deze partijen."

Identiteit

Hoewel er met de huidige formerende partijen een "trendbreuk" zichtbaar lijkt te zijn, vreest Van der Meer voor onze democratie. Het verlies van identiteit zorgt er namelijk voor dat partijen zich maar moeilijk kunnen profileren. En daar zijn meerdere redenen voor, somt Van der Meer op in Waardenloze politiek.

Poppetjes

"Ten eerste ligt de focus in verkiezingscampagnes op de poppetjes: wie wordt premier of partijleider? Nieuwe lijsttrekkers presenteren zichzelf als premierskandidaat, zonder vernieuwende ideeën waarmee ze andere partijen uitdagen", stelt Van der Meer. "Dit versterkt de positie van zittende premiers en helpt populistische oppositiepartijen die leiders als corrupt bestempelen."

Ook zou het tijdens de verkiezingscampagnes te veel gaan over "populariteit en peilingen" en niet over "inhoudelijke verschillen en mogelijke coalities." "Hierdoor blijven belangrijke vraagstukken onderbelicht en ontstaat er weinig debat tussen partijen", aldus Van der Meer. Hierdoor zouden partijen vaak kiezen voor een samenwerking binnen het politieke midden, met gedetailleerde regeerakkoorden die weinig ruimte laten voor profilering.

Inhoudelijk alternatief

Doordat er steeds een middenkabinet is geweest, zouden burgers vaker kiezen voor "uitgesproken alternatieven". Van der Meer noemt de "technocratische benadering" van middenpartijen als een van de oorzaken hiervan. "Het probleem is dat technocratie suggereert dat er maar één beste oplossing is, zonder legitiem inhoudelijk alternatief."

Onderbuikgevoelens

Oppositiepartijen doen het de laatste jaren dus goed, zoals de FvD, BBB, DENK en SP. Dat zou komen door "groepen die zeggen dat het midden één pot nat is, een kartel of corrupt. Populistische partijen zijn dan succesvol", aldus Van der Meer. "In het verleden waren politieke waarden duidelijker herkenbaar in partijen. Nu lijkt het alsof alle partijen zich vooral richten op onderbuikgevoelens."

'We hebben conflict nodig'

"Zonder inhoudelijke keuzes is er geen echte democratie. We hebben conflict nodig", vervolgt Van der Meer. "Partijen moeten nadenken over hun bestaansreden en niet alleen kiezers najagen." Politieke partijen zouden terug moeten gaan naar hun kernwaarden, vindt de auteur. "Anders worden partijen inwisselbaar en kunnen kiezers niet sturen op inhoudelijke koers."