Trouwen tot 1956? 'Dan tekende je een onderwerpingsverdrag aan je man'

Vandaag de dag worden vrouwen nog altijd minder betaald voor dezelfde functies als mannen, werken vrouwen nog altijd vaker parttime dan mannen en zijn minder vrouwen dan mannen economisch onafhankelijk. Dat moet volgens rechtshistoricus en mediacriticus Madeleijn van den Nieuwenhuizen gezien worden in het licht van de recente geschiedenis. "Je moet de geschiedenis kennen voordat je kan verklaren waarom dit vandaag de dag zo is."

Handelingsonbekwaamheid

Pas sinds 1955 worden vrouwen niet meer ontslagen uit overheidsdienst als ze trouwen en pas sinds 1956 worden vrouwen niet handelingsonbekwaam als ze trouwen. Voor die tijd mocht je als getrouwde vrouw geen eigen bankrekening hebben, geen hypotheek aanvragen, niet in overheidsdienst zijn en had je in juridisch opzicht niets meer te zeggen over jouw kinderen.

PvdA-Kamerlid Corry Tendeloo vond dat niet kunnen en streed ervoor deze handelingsonbekwaamheid uit het wetboek te schrappen. Vlak voordat ze stierf lukte dat. Maar, ondanks haar belangrijke strijd, zit Corry Tendeloo niet in ons collectief geheugen.

Corry Tendeloo

Tendeloo werd geboren in 1897 in Nederlands-Indië. Haar vader overleed toen zij vijf jaar oud was en daarop verhuisde zij met haar moeder en de rest van het gezin weer naar Nederland. Daar volgde zij verschillende opleidingen en werd uiteindelijk lerares. Naast haar baan als lerares studeerde zij rechten. Uiteindelijk werd ze advocaat. Als advocaat kwam zij in aanraking met de juridische ongelijkheid tussen mannen en vrouwen. Dat inspireerde haar om hier iets aan te doen.

Tendeloo werd daarom politiek actief. In eerste instantie van de Vrijzinnig Democratische Bond en in 1946 sloot zij zich aan bij de Partij van de Arbeid (PvdA). Voor die partij ging zij de Tweede Kamer in om zich daar in te zetten voor de gelijkheid tussen vrouwen en mannen. Gedurende haar tijd als Kamerlid bleef zij advocaat.

Ook werd ze in deze tijd ziek. Tendeloo kreeg kanker en was als gevolg daarvan bijna een jaar afwezig uit de Kamer. Daarnaast moest zij in 1952 haar werk als advocate opgeven als gevolg van haar ziekte.

'Frappez frappez toujours'

Tendeloo liet zich niet tegenhouden door haar ziekte. Toen tegen het einde van haar leven een belangrijk debat gepland stond over het afschaffen van de handelingsonbekwaamheid van getrouwde vrouwen, verzette zij een belangrijke operatie om bij dat debat aanwezig te kunnen zijn. Zo debatteerde zij tot bijna op haar sterfbed voor het afschaffen van de onderdanige positie van de vrouw.

Die strijdkracht bleek ook wel uit een bekend citaat van haar: 'Frappez frappez toujours'. Blijven herhalen totdat de boodschap is aangekomen. Ze leefde net lang genoeg om mee te maken dat de Tweede Kamer voor de afschaffing van de handelingsonbekwaamheid stemde. Uiteindelijk overleed ze op 17 oktober 1956.

Onbekend

Hoewel Tendeloo dus veel heeft betekend voor de emancipatie van vrouwen is zij niet heel bekend. "Ik hoorde ook pas anderhalf jaar geleden van haar," vertelt Van den Nieuwenhuizen. "Ik was met mijn ouders in gesprek over mijn oma en hoorde toen dat zij werd 'eervol' werd ontslagen uit overheidsdienst toen zij trouwde met mijn opa. Toen ben ik opzoek gegaan naar hoe dat zat en zo kwam ik uit bij Corry Tendeloo."

"Het is zo belangrijk om te bedenken hoe kort geleden dit is. Dit is het verhaal van onze oma's, maar per implicatie ook nog van onze moeders en van ons. Dat soort structuren werken door. Het is niet voor niets dat vandaag de dag in Nederland slechts 60% van de vrouwen in Nederland economisch onafhankelijk is tegen 85% van de mannen", legt Van den Nieuwenhuizen uit.

Dat heeft volgens Van den Nieuwenhuizen allemaal te maken met hoe het er nog niet zo lang geleden voor stond met de positie van de vrouw. "Je kan het niet los zien van de geschiedenis en daarom is het zo belangrijk dat het in de geschiedenisboeken komt."

Completer eren

Van den Nieuwenhuizen is vorig jaar een petitie gestart om een standbeeld te krijgen voor Corry Tendeloo in Den Haag. "Het feit dat Corry Tendeloo afwezig is uit onze collectieve geschiedenis, is veelzeggend." Bovendien zocht de conservator van het museum, Merel Ek, in verschillende boekenwinkels naar boeken over Corry Tendeloo, maar nergens kon zij iets vinden.

"Daar zou wat ons betreft wel wat aan gedaan mogen worden," zegt Van den Nieuwenhuizen. "De verhalen die we kiezen te vertellen nationaal gezien, zegt iets over welke thema's we belangrijk vinden om te eren."

Van den Nieuwehuizen pleit ervoor het proces van emancipatie van de vrouw uitgebreider en vollediger te brengen. "Het is nu vaak niet meer dan een kadertje of twee bladzijden waar boegbeelden zoals Aletta Jacobs en de Dolle Mina's genoemd worden, maar het is een heel proces geweest waar heel veel vrouwen en een paar mannen decennialang aan hebben gewerkt. Dat mogen we completer vieren en eren vind ik."

Meer van De Nieuws BV?

Volg ons op Instagram, Facebook en Twitter.