Blijft Amerika lid van de NAVO? 'Gelijkwaardigheid en wederkerigheid zijn cruciaal'

"Een top die met name over Amerika gaat", zegt Van Zoest. De directeur benoemt dat de top over over de verdediging van Europa en de relatie van de NAVO met Oekraïne zal gaan, maar vooral over Amerika. "Hoe houden we Amerikanen betrokken? Hoe spreken we nieuwe generaties Amerikaanse kiezers en politici aan?"

Wereldpolitie

Veel prominenten zoals Jaap de Hoop Scheffer en president Macron hebben gezegd dat we ons moeten voorbereiden op een NAVO zonder de VS, maar hoe groot is het verschil tussen de VS en de rest? "In Amerika waait een andere wind, met name binnen de Republikeinse partij zien we meer isolationisme bij politici", zegt Van Zoest. "Veel Republikeinse kiezers willen niet dat Amerika nog actief blijft als wereldpolitie."

Meebetalen en rechttrekken

Nederland zit op bijna twee procent van de defensiedoelstelling van de NAVO. Ook andere landen investeren flink in defensie vanwege de oorlog in Oekraïne, maar er heerst alsnog een enorme ongelijkheid binnen de NAVO. "Amerikanen betalen nog steeds het grootste deel van de rekening", zegt Van Zoest. "Zij geven wel twee keer zoveel uit aan defensie, als alle Europese landen en Canada bij elkaar. Dat geeft de ongelijkheid aan, al wordt dit nu wat recht getrokken."

23 bondgenoten halen nu die twee procent-norm van het BBP aan defensie-uitgaven. Dit laat zien dat Europa ook bijdraagt aan de kosten en verantwoordelijkheid neemt, maar discussies over samenwerking tussen Amerika en Europa blijven bestaan.

'Niet alleen een geldkwestie'

Secretaris-generaal Stoltenberg benadrukt dit punt vaak in Washington: "Wij zorgen ervoor dat die balans hersteld wordt." Het gaat niet alleen om geld, voor Amerikanen is het belangrijk dat Europeanen ook zorg hebben voor wat Amerika bezighoudt, zoals, naast veiligheid in Europa, ook de situatie in Azië."

Volgende week zullen Japan, Zuid-Korea, Australië en Nieuw-Zeeland aanwezig zijn op de top in Washington. Dit toont, volgens Van Zoest, erkenning vanuit de NAVO voor Amerika's zorgen, die zij met name over China heeft.

Interessant blijven voor de VS

"We hebben ze hard nodig met een oorlog op Europees grondgebied en onze veiligheid die onder druk staat", vertelt Van Zoest. Kortom, de NAVO kan niet zonder de VS; "gelijkwaardigheid en wederkerigheid zijn cruciaal. De NAVO is meer dan een militair bondgenootschap. Het is ook politiek", zeg Van Zoest.

"Het verhaal over macht en economische belangen moet verteld worden, maar ook het verhaal van democratie, vrijheid en rechtsstatelijkheid mag niet verdwijnen."

Dubbel gevoel

Van beide kanten lijkt het dubbel. De Amerikanen willen invloed hebben op Europa en houdt haar nauw in de gaten, maar vinden het ook belangrijk dat Europa zich versterkt en ontwikkelt tot een geopolitieke macht, met onafhankelijke middelen. "Strategische autonomie gaat het vaak over. Een onafhankelijkheid van Europa, met Amerikaanse betrokkenheid."

Politiek verschuivingen

Met verkiezingen in Europa en Engeland zien we politieke verschuivingen die invloed hebben op loyaliteit aan de NAVO en relaties met de VS. Frankrijk heeft altijd een dubbele relatie gehad met de NAVO; "hun rol blijft interessant om te volgen", zegt de directeur van de Atlantische Commissie. Duitsland blijft een solide partner binnen de NAVO, maar kent enige terughoudendheid in steun aan Oekraïne, volgens Van Zoest. Daarnaast is haar economische kracht is essentieel voor toekomstige jaren. "Een economisch powerhouse, waar we het wel van zullen moeten hebben de komende jaren."

Oud- premier Mark Rutte is kortgeleden benoemd tot secretaris-generaal van de verdragsorganisatie. Volgens Zoest is zijn rol, om bondgenoten bij elkaar te houden en alle neuzen eenzelfde kant op te houden. "Met name zonder te veel zijn eigen stempel te drukken. De secretaris-generaal moet vooral dienen aan bondgenoten om eenheid en solidariteit uit te stralen.", zegt de directeur van de Atlantische Commissie.