Rutte weg, hoe verder? 'Betrek jongeren meer, zij denken niet alleen aan zichzelf'

Voor en na de val van het kabinet zag je ze overal, schetst oud-politicus André Rouvoet. Op radio, op tv, in kranten. Overal kwamen Tweede Kamerleden en partijprominenten op de proppen met hun analyses, oplossingen en vingerwijzingen. "Het is meteen voorsorteren op 'what if’, wat als het kabinet valt? Want dan beginnen meteen de verkiezingen."

Liever minder spindocters

Dat alleen maar bezig zijn met de beeldvorming, daar "prikt de jonge generatie snel doorheen", zegt Kimberley Snijders, voorzitter van de Nationale Jeugdraad. "Dus ik denk dat het voor nieuw leiderschap heel belangrijk is dat mensen oprecht zijn." Daar is oud-burgemeester Job Cohen het mee eens. "Ik heb er liever een legertje ambtenaren bij, en dan mogen er wat mij betreft een hoop spindoctors weg."

Het lijkt om de korte quotes te gaan, en aanwezigheid op beeld, concluderen ze. Zijn vergezichten dan echt niet meer interessant? Juist, vindt Cohen, en daarom moeten we er volgens hem naar op zoek. "Ik hoop echt dat de progressieve vleugel meer bij elkaar komt en opnieuw gaat nadenken: wat vinden we nou echt belangrijk? En niet gaat denken: wat willen de kiezers? Maar: wat willen wij en dan met een verhaal komen. En kiezers moeten daar maar bij komen."

Meer single issue-partijen

Rouvoet, destijds minister voor de ChristenUnie, is het daar roerend mee eens. "Er wordt meer gekeken naar de vraag 'wie kan onze partij het beste verweren?' dan naar 'wie kan ons verhaal het beste vertellen?' Maar het begint met je visie neerleggen." Daarbij wijst hij op de groeiende populariteit van single issue partijen. "Je ziet het in hele sterke mate toenemen. Het gaat steeds minder om visie en steeds meer om belangen van een bepaalde groep." Hij pleit ervoor om weer te zoeken naar gedeelde belangen.

Dat ziet ook Marieke Koekoek, Tweede Kamerlid voor Volt. Partijen hoeven niet te fuseren, zegt ze, verwijzend naar de samenwerkingsplannen van GroenLinks en de PvdA. Maar kijken waar je elkaar vindt, dat vindt ze wel heel belangrijk. Een motie opstellen, medestanders zoeken en dan een probleem oplossen waar nog geen oplossing voor was, daar krijgt ze veel energie van.

Behoefte aan groter verhaal

Snijders ziet dat mensen "behoefte hebben aan een groter, gedeeld verhaal." Hoe die visie, die boodschap, er in de praktijk uit gaat zien, daar moeten partijen met elkaar over in gesprek. Het is soms ook echt over je eigen schaduw heenstappen, vertelt Rouvoet en hij geeft meteen een voorbeeld.

Euthanasie is een belangrijk topic voor zijn partij, legt hij uit. "Maar een duidelijk standpunt hierover veroordeelde de partij wel altijd tot de oppositie." Tegelijk voelde de ChristenUnie ook "de verantwoordelijkheid om te regeren". De partij hield formatiegesprekken met CDA en PvdA, zocht naar punten waar ze het over eens waren, en zie daar: er kwam een kabinet. Volgens Rouvoet is er wel een "ondergrens", net als de CU een grens trok bij de asielplannen van de VVD.

Jongeren hebben niks te verliezen

Jonge mensen zien dat brede plaatje, denkt Koekoek. "Zij durven echt risico te nemen voor iedereen samen. Als je ouder bent, denk je misschien: maar wat betekent het voor mijn hypotheek? Dan heb je meer het gevoel dat je wat te verliezen hebt." Ze vertelt over de generatietoets. Haar partij wil dat bij nieuwe plannen de gevolgen voor toekomstige generaties in kaart worden gebracht én worden meegewogen.

Snijders roept jongeren op om zich nú te laten horen. "Ik denk dat er een aantal hele grote beslissingen aankomen. En ik maak me zorgen of jongeren hier wel hun eigen stempel op kunnen drukken."