CDA-chroniqueur: leiderschap Hoekstra staat op het spel

Toen 11 september twintig jaar geleden nog een doorsnee dinsdag was, zegde CDA-partijvoorzitter Marnix van Rij zijn vertrouwen op in toenmalig voorman Jaap de Hoop Scheffer. Partijhistoricus Kroeger herinnert zich het moment maar al te goed, maar of we van Van Rij (nu wederom voorzitter) weer zo'n actie kunnen verwachten? "Of er een herhaling van zetten komt? Dat hangt ervan af of hij zijn leven heeft gebeterd."

'Hoekstra moet speech van zijn leven geven'

Zeker weten doen we het dus niet, want volgens Kroeger is er van alles mogelijk tijdens het congres van zijn partij. "Hoekstra zal de speech van zijn leven moeten geven", verzekert hij. "Na zo'n grote politieke nederlaag, kun je niet zeggen dat zijn leiderschap onomstreden is. Hij zal dus niet wéér in een wak moeten rijden, zoals hij dat met Sven Kramer deed, maar indringende zelfreflectie moeten tonen." Kroeger windt er geen doekjes om: "Zijn leiderschap staat op het spel."

Helemaal wereldvreemd is die uitspraak niet, want na een jaar met verloren verkiezingen, het vertrek van Pieter Omtzigt, een mislukte lijsttrekkersverkiezing en een virtueel zetelaantal van zeven kun je nauwelijks spreken van wittebroodsweken voor de relatief verse partijleider Hoekstra.

Gemeenteraadsverkiezingen

Kroeger maakt zich vooral grote zorgen over de uitkomst van de gemeenteraadsverkiezingen. "De CDA-wethouders staren momenteel in een zwart gat. Met de huidige peilingen zou het CDA in alle gemeenten van belang nauwelijks nog een zetel overhouden." Dat is volgens Kroeger ook problematisch voor het landelijke CDA. "Op lokaal en regionaal niveau wordt talent ontwikkeld. Als die zetels en bestuursfuncties verdwijnen, raakt de infrastructuur van de partij zoek."

Wel of geen kabinetsdeelname?

En dan is er nog de vraag of het CDA het bordes wel of niet zou moeten betreden. Partijleider Hoekstra lijkt voorstander, maar Kroeger is nog lang niet overtuigd van kabinetsdeelname. "De liberale partijen hebben gewonnen en moeten dus ook verantwoordelijkheid nemen. Bij een minderheidscoalitie met VVD en D66 kan het CDA constructieve oppositie voeren en zichzelf opnieuw uitvinden."

In dat laatste heeft Kroeger nog altijd vertrouwen. "In verschillende Europese landen is de christendemocratie nog steeds een grote politieke stroming. Maar dan zul je dus wel een nieuw verhaal moeten vertellen, dat past bij de huidige seculiere tijd."

Over de uitkomst van het congres durft de historicus niet te speculeren. "Ik doe niet aan gokjes. Wat ik wel weet is dat er altijd verrassende gebeurtenissen plaatsvinden bij het CDA. Dat is de vaste grondtoon van de partij."