'Nooit eerder gaf een kabinet zo veel extra geld uit'

Een club topambtenaren adviseert jaarlijks maar liefst 17 miljard te besparen om de overheidsfinanciën gezond te houden. Dat de kosten de pan uitrijzen, dat ziet ook Lukkezen, naast macro-econoom ook hoofdredacteur van platform ESB. "Er is nog nooit zoveel extra uitgegeven door een kabinet als door dit kabinet hebben we het netjes bijhouden en dat is eigenlijk sinds Den Uyl."

Heel veel steunpakketten

Begrijpelijk aan de ene kant, vindt hij. "Er is een coronasteunpakket langsgekomen, een energiesteunpakket. Er is armoedesteun gekomen, er is geld uitgegeven aan steun voor de oorlog in Oekraïne en de rente is langzaam aan het stijgen."

Maar daarmee moeten we het niet toedekken, stelt hij. Zeker niet nu er nog wat pakketten in de maak zijn, zoals het klimaatfonds en het stikstoffonds.

Geld uitgeven niet altijd het beste

Zo schort het volgens hem aan begrotingsdiscipline. "Het belangrijkste is eigenlijk dat structurele afspraken niet echt nagekomen worden. Dus het was altijd zo: als een ministerie een tekort had, dan moest het dat zelf oplossen. Nu is dat gewoon onderdeel van het politieke proces. Er wordt over onderhandeld. En dat betekent dat de overheidsfinanciën uiteindelijk het kind van de rekening zijn."

Bovendien is meer geld uitgeven niet altijd de beste manier om een probleem op te lossen. "Soms kun je meer bereiken door gewoon te werken met ge en verboden en door te belasten."

Nog nooit zo veel ambtenaren

Tenslotte, zegt hij, mag de overheid ook wel eens naar zichzelf kijken. "Onder Rutte vier zijn er gewoon 22% meer rijksambtenaren die je met beleid bezighouden bijgekomen. Nu zijn er ook wel extra maatschappelijke opgaves bij de overheid bijgekomen. En de bevolking is ook gegroeid. Maar dit is echt wel fors. Het ambtenarenapparaat is niet eerder op die manier zo gegroeid."

Desalniettemin vindt hij 17 miljard niet extreem hoog. "De kabinetten-Rutte één, twee en drie hebben in totaal 47 miljard omgebogen en wilden nog meer doen." Daar komt bij dat de economie er goed voor staat momenteel. Dus zorgen maakt hij zicht niet. "Beleggers in overheidsobligaties zien Nederland gewoon als één van de veiligste landen en dat blijven ze ook wel zien."