Protest tegen Iraans regime gaat door, ook twee jaar na dood Mahsa Jina Amini

In Iran wordt stilgestaan bij de dood van Masha Jina Amini, vertelt Etemad. Mensen doen dit op verschillende manieren: door te protesteren op straat of door samen te komen en erover te spreken. Daarnaast wordt er ook een boel over gedeeld via social media. Al wordt het gedenken van Amini niet makkelijk gemaakt door de moraalpolitie.

Onbereikbaar

Met name mensen die dicht bij Amini stonden, kunnen haar niet onbestraft herdenken. "Het huis van Amini's vader en moeder wordt bewaakt door agenten", zegt Etemad. "Ze hebben zelfs in de buurt een dam verwoest, waardoor er water is gaan stromen en mensen niet op haar begraafplaats in Saqqez samen kunnen komen." Daarnaast zullen er verschillende militaire eenheden aanwezig zijn om samenkomsten uit elkaar te drijven en eventueel te bestraffen.

De mond snoeren

Enkele familieleden van Amini werden vlak na haar dood gearresteerd, waaronder haar vader. "Omdat hij journalisten had gesproken en vertelde wat er gebeurd was", zegt Etemad. Dat wilde het regime niet naar buiten hebben. "Daardoor werd hij als gevaar gezien en moest hem de mond gesnoerd worden." Inmiddels is Amini's vader vrij, maar wordt hij nauw in de gaten gehouden door agenten.

Ook twee journalisten, die het nieuws van de dood van Amini naar buiten brachten, werden gearresteerd en zaten anderhalf jaar lang in de gevangenis. Etemad begon een internationale petitie om druk op het regime te zetten, om de journalisten vrij te laten. Etemad voelde zich verantwoordelijk als collega: "Wij doen hetzelfde werk, maar ik word hier niet gestraft voor de informatie die ik naar buiten breng. Zij lopen wel dat risico, zoals in de praktijk gebleken is."

Kleine manieren, grote veranderingen

Een groot deel van de Iraniërs hebben respect voor de journalisten. "Zij hebben de waarheid naar buiten gebracht, dat vindt men moedig en men is daarom zeer begaan met ze."

Het over straat lopen zonder hoofddoek door vrouwen, als vorm van protest zie je nog steeds in Iran en dit wordt steeds meer geaccepteerd. "Binnen de maatschappij zie je al dat er hierdoor veel veranderd is", zegt Etemad. Al staat er nog steeds een straf op in de vorm van een geldboete of zelfs gevangenschap. "Juist door die kleine manieren, kan het verzet groeien en kan de maatschappij ook veranderen."

Prijs

Wanneer er wordt ingezoomd op de samenleving heeft er door protest een grote verschuiving plaatsgevonden. "Op maatschappelijk vlak, op interpersoonlijk vlak. Op hoe je met elkaar omgaat binnen je familie en op je werk. Daar zie je wel echt veranderingen", zegt Etemad. Maar de journalist stelt dat het regime nog steeds heel machtig is en geweld in kan zetten. "Elke vorm van protest brengt een prijs met zich mee."

'Feministische revolutie'

De groep die het regime steunt, is vrij klein, vertelt Etemad. "De meeste mensen willen het regime echt niet. Ook mensen die wél een religieuze staat willen, staan alsnog niet achter het regime. Dat is te extreem."

Het verzet wordt ook wel een feministische opstand genoemd, maar met die benaming is de journalist het maar deels eens. "Vrouwen leiden de revolutie. Zij knipten hun haren af, trokken hun hoofddoeken af en verbrandden deze ook. Zij vochten voor hun rechten, die zij veel minder hebben dan de mannen in Iran", zegt Etemad. "In dat opzicht is het zeker een feministische revolutie." Maar het was wel meer dan dat, stelt de journalist: "Het gaat over de rechten van iedereen, ook van mannen die onderdrukt worden van minderheden in Iran. Zoals Koerden en Afghanen die ook erg te maken hebben met discriminatie."