Dwarsboomde het christendom eeuwenlang wetenschap? 'Onzin', zegt deze ongelovige hoogleraar

Als het om de 'clash' tussen geloof en wetenschap gaat, wordt vaak het voorbeeld van Galileo Galilei aangehaald. Hij beweerde dat de aarde om zon draait, terwijl de Rooms-Katholieke Kerk het tegenovergestelde geloofde. Omdat de kerk hem aanpakte, wordt hij in de populaire cultuur gezien als een soort martelaar van de wetenschap.

'Galileo is geen martelaar'

Het verhaal ligt echter veel ingewikkelder, stelt Cohen, die bijzonder hoogleraar vergelijkende geschiedenis van de natuurwetenschap was en zelf overigens niet gelovig is. "Galileo was een gelovig katholiek", vertelt hij.

De reden dat de inquisitie hem te grazen nam, was niet zijn mening, maar een boek wat Galileo schreef, aldus Cohen. Dat boek, dat in 1632 verscheen, schreef hij in opdracht van de Paus, maar hij zette daarin eigenlijk de Paus voor gek: "Het is een gesprek tussen drie personen, één die het standpunt van Galileo vertegenwoordigt, één die intelligente vragen stelt en iemand die het gangbare standpunt van de kerk vertegenwoordigt. Die laatste noemt hij Simplicio, wat evident ‘simpelmans’ betekent. En simpelmans laat hij het argument van de paus maken."

De opdracht was om een onpartijdig boek te maken waarin de verschillende standpunten werden belicht, maar het was dus heel partijdig, zegt Cohen: "Lieden die anders denken dan hijzelf worden belachelijk gemaakt. De paus voelde zich bedonderd, en dat werd hij ook." Dit was uiteindelijk de reden voor de inquisitie om Galileo op te pakken en huisarrest te geven. Hij is dus niet ter dood veroordeeld, zoals sommigen denken.

Oorlog tussen wetenschap en religie

Cohen vindt sowieso dat er geen 'clash' tussen wetenschap en geloof is. "Er zijn zeker conflicten geweest, maar er bestaat een neiging om dit te zien als permanent conflict", vertelt hij. Dat komt mede door een boek van Andrew Dickson White met de titel 'A history of the warfare of science with theology in Christendom' uit 1896. "Dat is een buitengewoon krasse formulering. Het is onwaarschijnlijk populair geworden en nagepraat tot in het oneindige, maar het barst van de historische onzin…"

Nog meer vermeende voorbeelden van oorlog tussen wetenschap en religie worden door Cohen vakkundig onderuit gehaald in de podcast. Luister deze via je favoriete podcastapp.