De invloed van Belgische en Duitse mediabedrijven in Nederland

In de achtste aflevering van de maandelijkse podcast van Ongehoorde Verhalen staat de invloed van Belgische mediahuizen in het Nederlandse medialandschap centraal.

Wanneer het gaat om politieke invloed of beïnvloeding in de Nederlandse media wordt meestal gewezen naar de publieke omroep. Een veelgehoord punt van kritiek is bijvoorbeeld dat er sprake zou zijn van een eenzijdig, progressief-links geluid bij de NPO. Maar hoe zit dit eigenlijk binnen de commerciële media? Opvallend is dat bijna 90% van het marktaandeel in handen is van twee grote Belgische concerns, te weten: DPG Media en Mediahuis. Deze bedrijven hebben hun grote marktaandeel voornamelijk te danken aan subsidiemaatregelen van de Belgische overheid. Daarnaast valt de invloed van het Duitse RTL op wanneer het gaat om televisie.

De Belgische overheid

Europarlementariër namens Vlaams Belang, Tom Vandendriessche, geeft aan dat de invloed van de Belgische bedrijven in Nederland steeds groter is geworden door de jaren heen. Volgens hem komt dat voornamelijk door subsidiemaatregelen van de Belgische overheid. Hij waarschuwt dat het Belgische medialandschap geen voorbeeld dient te zijn voor Nederland: “Politiek in media gaan in België hand in hand. Er is een zeer grote concentratie en partijen als Vlaams Belang krijgen erg weinig zendtijd of hun opinieteksten worden niet geaccepteerd.” Dit is schadelijk voor de democratie: “Je kunt wel rechten hebben, zoals vrijheid van meningsuiting, maar als je die rechten niet kunt uitoefenen zijn ze waardeloos. Diversiteit bestaat eigenlijk niet, het is vooral meer van hetzelfde: EU, genderideologie, pro-migratie – en als je een ander geluid laat horen, ben je een racist. Tevens duiken journalisten nogal eens op op lijsten van politieke partijen.” Allemaal erg onwenselijk, aldus Vandendriessche.

Het uitschakelen van Zwarte Piet

Syp Wynia is al 46 jaar journalist en hoofdredacteur van online magazine Wynia’s Week en uitgever van Uitgeverij Blauwburgwal. Hij beschrijft dat er op de printmarkt van de Nederlandse commerciële media nagenoeg een monopolie bestaat van twee Belgische bedrijven: DPG Media en Mediahuis. Wanneer wordt gekeken naar de televisiemarkt valt RTL op, een Duits bedrijf. “Dat is een bedrijf dat zich in het verleden met de inhoud van programma’s heeft bemoeid. De woke-achtige verschijningen bij RTL4 kunnen herleid worden naar het feit dat het bedrijf in de oorlog niet altijd schoon was. RTL liep bijvoorbeeld voorop met het uitschakelen van Zwarte Piet.” Ook bij de Belgische bedrijven lijkt politiek een rol te spelen in de door hen gemaakte keuzes: “Toen Mediahuis Telegraaf overnam, werd GeenStijl meteen afgeschaft. Enerzijds willen bedrijven in de pas lopen bij de overheid en vlakken risico’s uit. Anderzijds is dit toch een inhoudelijke ingreep.”

Tegenover de commerciële media staat de publieke omroep, maar ook daar is er politieke invloed. Wynia verduidelijkt: “Om het heel kort samen te vatten hebben alle omroepen een eigen patronage, ze zijn verbonden met bepaalde politieke partijen. De regeerpartijen of partijen die de kabinetten-Rutte in de lucht hebben gehouden zijn ook de partijen die het stelsel in Hilversum dragen”. Toch heeft Wynia er vertrouwen in dat de wal uiteindelijk het schip keert: “Als er alleen programma’s worden gemaakt voor woke mensen, nemen de kijk- en leescijfers uiteindelijk af.”

Redactiestatuten als tegenhanger

Thomas Bruning is algemeen secretaris bij de Nederlandse Vereniging van Journalisten (NVJ). Ook hij benoemt de grote invloed van de Belgische mediabedrijven in het Nederlandse medialandschap. De NVJ kijkt kritisch naar de overnames in de recente geschiedenis, zo stelt Bruning: “Wij kijken daar zeker met zorg naar. Je moet zorgen dat de veelkleurigheid gewaarborgd blijft. Een manier om dat te doen is via redactiestatuten. Dat is eigenlijk een journalistieke afspraak die je maakt om de onafhankelijkheid van titels binnen een concern te waarborgen. De keuzes die een Telegraaf-redactie maakt moeten wel echt de keuzes zijn van die redactie en niet van de eigenaar in België.” Bruning noemt specifiek het belang van het arbeidsrechtelijk vastleggen van de positie van de hoofdredacteur en de redactie. Daarnaast moeten freelancers beschermd worden, daar vraagt de Vereniging aandacht voor bij de ACM Mededingingsautoriteit. Tevens is een sterke publieke omroep, tegenover het commerciële landschap, belangrijk om een onafhankelijke nieuwsvoorziening te waarborgen.