Franciscus sleurt de kerk de 21e eeuw in

De kerk is een moeder en een vader tegelijk, zegt men wel, maar soms heeft ze meer weg van die ene tante die elke familie heeft: op feestjes drinkt ze teveel en begint dan willekeurige onzin te roepen over buitenlanders, priesters en de Franse keuken. De tante van dienst deze maand heet Robert Sarah en ik denk zo maar dat niemand buiten de muren van mijn getormenteerd instituut ooit van hem gehoord heeft. En zelfs binnen de wereldwijde r.k.-geloofsgemeenschap vervult zijn naam alleen een kleine maar vocale groep met gevoelens van vreugde.

Onbeschaamd conservatief

De Guinese kardinaal Sarah (1945) is van het kerkelijke type dat je het beste kan omschrijven als onbeschaamd conservatief, inclusief het enigszins latente kantje dat je bij alle conservatieve denkers kan ontdekken. Hij is namelijk gek op het bekritiseren van de in zijn ogen veel te progressieve paus Franciscus met zijn openingen voor getrouwde priesters en vrouwen-in-het-ambt.

Nu is dat nog niets zo'n enorm probleem – iedereen zijn kritische mening – maar tegelijkertijd was hij nooit zo heel erg te spreken toen progressieve katholieken zich kritisch uitlieten over Johannes Paulus II en Benedictus XVI. Het ging immers op de paus, de plaatsbekleder van Christus op aarde en daar mag je het als katholiek toch eigenlijk niet mee oneens zijn. Behalve als die plaatsbekleder niet jouw mening deelt, zoals onze goedlachse Argentijn.

Opgeborgen

Gelukkig voor de katholieken die het idee hebben eindelijk adem te kunnen halen in een instituut dat zichzelf bijna overleefd had, heeft Franciscus deze vrolijke Sarah veilig opgeborgen in deCongregatie voor de Goddelijke Eredienst en de Regeling van de Sacramenten, waar hij de scepter als prefect mag zwaaien.

Voor wie zich laat imponeren door deze ronkende titels: feitelijk is het benoemd tot hoofd liturgie van het Vaticaan. Aan hem de taak te waken over de maximale lengte van de paaskaars en de minimale lengte van de togen der misdienaars (en dat was ironie, lieve vrienden!). Veilig en ver weg van het echte bestuur van de r.k.-kerk.

Notre Dame

Sarah laat het er natuurlijk niet bij zitten en trekt mopperend en grommend over de wereld. Met zijn ene tong belijdt hij eeuwige trouw en onderwerping aan Franciscus, maar met de ander zaagt hij onvervaard aan de poten van Franciscus' stoel, die gelukkig nogal dik zijn. Sarah kwam recentelijk nog naar Nederland op verzoek van Kerk in Nood waar hij de westerse samenleving in verband bracht met de afgebrande Notre Dame in Parijs: beiden staan in brand, de kathedraal vanwege een onoplettende dakdekker, het Westen vanwege het relativisme waar Benedictus XVI tijdens zijn pontificaat steeds voor waarschuwde.

Het is daarom ook niet toevallig dat Sarah deze dagen in de wereldwijde belangstelling staat, wederom in verband met door hem geliefde emeritus-paus. Met ronkende persberichten werd deze week het verschijnen aangekondigd van het boek 'Uit de diepten van onze harten', geschreven door Sarah en Benedictus, met daarin onder andere een fel pleidooi tegen getrouwde priesters.

Jammer genoeg voor Sarah liet de emeritus-paus direct weten – via zijn privésecretaris Georg Gänswein – dat hij niet zo gediend was van deze onverwachte eer. De twee prelaten hebben wel over het project gesproken, maar co-auteurschap leek nooit Benedictus' bedoeling. De Franse uitgeverij is niet van plan de naam van Benedictus van de cover te halen, aangezien deze gerant staat voor honderdduizenden zo niet miljoenen verkopen.

Vete

De beschaafde vete tussen Sarah en Benedictus zal wel met een klerikale sisser aflopen. Dat doet het altijd. Maar het legt wel – wederom – de krachtlijnen binnen de r.k.-kerk bloot. Een groot gedeelte van de katholieken wereldwijd is blij dat met het aantreden van Franciscus: dat er een frisse wind waait door het Vaticaan, dat kritisch denken niet meer verboden is, dat kritisch spreken wordt aangemoedigd, dat taboes nooit heilig zijn, ook die van het verplichte priestercelibaat niet.

Aan de andere kant staat een kleine minderheid, die niettemin veel lawaai weet te produceren en daarom vaak groter lijkt dan ie in werkelijkheid is. Deze minderheid is nostalgisch, heimwee hebben ze naar een tijd die ze zelf al niet meer hebben meegemaakt. Toen de kerk nog oppermachtig was, protestanten ketters en moslims heidenen. Toen iedereen nog naar meneer pastoor, meneer de bisschop en zijn heiligheid de paus luisterden.

Franciscus trekt en sleurt zijn soms onwillig schoppende kerk de 21e eeuw in. En geen Sarah die daar iets aan kan doen.