Orbán verdient geen felicitaties

Het Hongaarse gezicht naast mij op de bank kijkt steeds sipper. Ze had zondag zo gehoopt dat Orbán deze verkiezingen niet zou winnen. Een kleinere meerderheid was al winst geweest. Niet dus. De autocraat wint weer, krijgt bijna vijftig procent van de stemmen en heeft opnieuw een tweederde meerderheid in het parlement.

Orbán en zijn Fidesz partij hebben hard campagne gevoerd de afgelopen maanden. Er is antisemitisch ingehakt op Soros, afgegeven op vrijwel alle NGO’s, gescholden op Europa en iedere immigrant is gedemoniseerd. Ondertussen is het kiesstelsel nog ingewikkelder gemaakt en zijn de kiesdistricten strategisch heringedeeld. Tel daar de totaal ongelijke financiering van de campagnes bij op en je hebt het recept voor Orbáns overwinning.

Figuren als Wilders, Le Pen en Nethanyahu

Felicitaties zijn daarom op de plaats vinden figuren als Wilders, Le Pen en Nethanyahu. Ook dat de Oostenrijkse kanselier Kurz en Poolse premier Morawiecki hun beste wensen sturen valt te verwachten. Toch trek ik een wenkbrauw op als ik zie dat ook Merkel gelukswensen naar Budapest heeft verzonden. Niet alleen werd de Duitse bondskanselier door Orbán verguisd, de internationale kritiek op de campagne is niet van de lucht.

Zelf vindt de Fidesz-voorman weliswaar dat democratie welig tiert in zijn land, internationale waarnemers denken daar diametraal anders over. Het eerste OVSE-verslag over deze verkiezingen is snoeihard. De EU-rapporteur, Judith Sargentini (GroenLinks), gaat nog een stapje verder. Zij zou het liefst zien dat Hongarije om deze onvrije verkiezingen het stemrecht in Europa verliest. De vraag die zich aandient is; moet je iemand die oneerlijk wint wel feliciteren met een eerste plaats?

Vriendenlijstje

Ik vraag daarom het vriendenlijstje van Orbán op bij zijn internationale persloket. Daaruit blijkt dat hij niet alleen diplomatieke schouderklopjes heeft gekregen van te verwachten partners maar ook van opmerkelijker vrienden. Zo valt bijvoorbeeld op dat uit België enkel de staatssecretaris van Asiel en Migratie zijn hartelijke groeten doet. Ook valt te lezen dat de man die Orbán openlijk met "dictator” begroette -Jean-Claude Juncker- iets van zich heeft laten horen.

Dat die vriendelijke woorden een groter gebaar zijn blijkt als je de reacties op Steve Harper ziet. De Canadese conservatief kreeg direct kritiek in eigen land op zijn felicitatie. Zijn partij liet snel weten dat hier niet uit geconcludeerd mag worden dat Orbán ook daadwerkelijk op hun steun kan rekenen. Misschien is het dit type ongemak waarom ik Nederland niet op het lijstje van de Hongaren lees.

Felictatiebeleid

Nou nee, leggen ze me uit bij Buitenlandse Zaken. De felicitaties zijn op het moment dat ik ze spreek weliswaar de deur nog niet uit, maar daar zit geen diepere boodschap achter. Als Europese partner kan de nieuwe Hongaarse premier sowieso een blije brief van Rutte rekenen. Dat is staand gebruik, zoals dat heet. De reden dat de premier de brief nog niet gepost heeft is een formele. Nederland feliciteert pas als er een officiële uitslag is.

Staand gebruik of niet, mij lijkt het beter die felicitaties achterwege te laten. Hoe erg is het om de diplomatieke mores opzij te zetten voor een leider die de regels van de rechtsstaat aan zijn laars lapt? De oud-ambassadeur Gajus Scheltema had daar in ieder geval geen moeite mee. Hij vergeleek de Hongaarse regering deze zomer nog met terroristen. Zover hoeft Rutte van mij niet te gaan, maar iemand die de democratie langzaam wurgt feliciteren met gewonnen verkiezingen lijkt mij een verkeerde keuze.

David van der Wilde is politiek redacteur voor De Nieuws BV