Leve het beperkte verbod op de boerka!

Nederland is bepaald niet het enige Europese land waar een beperkt boerkaverbod geldt. Er zijn nog andere landen waar een beperkt of zelfs volledig verbod op boerka’s bestaat. Deze landen zijn in Europa: Oostenrijk, Duitsland, Denemarken, Frankrijk, België en Bulgarije. In Afrika geldt dit voor Tunesië, Algerije, Kameroen, Tsjaad, Republiek Congo, en Gabon. In Azië prijkt Sri Lanka op het lijstje.

In Frankrijk, België en de bovengenoemde Afrikaanse landen is het dragen van een boerka zelfs op straat verboden. In Marokko geldt er alleen een verbod op het fabriceren en verkopen van nikaabs (alleen de ogen zijn vrij) en boerka's (alles is bedekt).

Veiligheidsoverwegingen

Het verbod is in Afrika en Azië vooral ingegeven door veiligheidsoverwegingen aangezien daar sommige aanslagen of criminele activiteiten door vrouwen of mannen in boerka werden gepleegd. In Europa speelt veel meer de wens om in het maatschappelijk verkeer een open communicatie te garanderen. Men betwijfelt of vrouwen die een boerka dragen in een school of ziekenhuis volwaardig kunnen communiceren. Bovendien hoopt men met een verbod de gelijkheid van vrouwen en mannen te bevorderen.

Mannen zijn immers niet verplicht om een boerka te dragen. Waarom zouden vrouwen dat dan wel moeten doen? Mannen dienen zich gewoon te gedragen indien zij geconfronteerd worden met een vrouw zonder gezichtsbedekking. Het is zelfs de vraag of gezichtsbedekking hier niet juist contraproductief werkt.

In dit verband moet ik denken aan een eigen ervaring in Koeweit in 2005. Ik was op uitnodiging van de Nederlandse minister van defensie meegegaan met een journalistenreis naar onze troepen in Irak. We vlogen naar Koeweit en begaven ons vervolgens per bus naar Irak. Opeens kwamen er allerlei auto’s bestuurd door gesluierde dames naast onze bus rijden.

Ik kan u verzekeren dat de gezichtssluier geen enkele belemmering opleverde voor de Koeweitse vrouwen om te flirten. Sterker, het werd ingezet als een wapen. Ik vrees ook dat het de mannen in de bus aansprak. Het zou bijna als argument kunnen dienen tegen een boerkaverbod.

Subjectieve onveiligheidsgevoelens

Hoe het ook zij, in ons land heeft de Raad van State vanaf 2012 andere meer rechtstatelijke bezwaren geuit tegen een verbod. Wat betreft het gelijkheidsaspect is de Raad van State van oordeel dat het niet aan de regering is om de keuze om gelaat bedekkende kleding te dragen op voorhand uit te sluiten, maar dat vrouwen dat zelf moeten beslissen. Een verbod wordt door de Raad van State in strijd geacht met de vrijheid van godsdienst.

Subjectieve onveiligheidsgevoelens vormen volgens de Raad geen dragende grond om een algemeen verbod te rechtvaardigen. En voor de andere, door de regering genoemde belangen is volgens de Raad een algemeen verbod niet nodig, omdat er al bijzondere wettelijke maatregelen en bevoegdheden bestaan om die belangen veilig te stellen, zoals de wet op de identificatieplicht of de Wet Openbare Manifestaties.

Er is een aantal redenen waarom het advies van de Raad van State uiteindelijk door een meerderheid van beide Kamers terzijde is geschoven. In de eerste plaats wisten politici dat een meerderheid van de Nederlandse bevolking uit overtuiging kiest voor een vrije en open samenleving en om die reden instemt met een gedeeltelijk boerkaverbod. Met de rechtstatelijke bezwaren van de Raad van State kon eenvoudigweg niet electoraal worden gescoord.

Samenleven

In de tweede plaats heeft het Europese Hof voor de Rechten van de Mens vorige zomer, anders dan de Raad van State, vastgesteld dat een boerkaverbod niet in strijd is met de mensenrechten. Het Hof is de mening toegedaan dat het bedekken van het gezicht 'samenleven' bemoeilijkt. Welnu, als het Hof het Franse volledige verbod accepteert dan hoeft ons land met zijn slechts beperkte verbod zich vast geen zorgen te maken over internationale verdragsverplichtingen.

Geexporteerd

In de derde plaats is het eindelijk ook tot de Haagse politiek doorgedrongen hoezeer de boerka in de islamitische wereld is gepolitiseerd. De Golfstaten hebben immers in de afgelopen decennia de cultuur van gezichtsbedekking geëxporteerd naar andere staten waarin veel moslims wonen. Dat wordt lang niet altijd op prijs gesteld door moslims in die landen.

Ook in Iran zijn er moslims, mannen en vrouwen, die zich verzetten tegen de verplichting een hoofddoek te dragen. De merkwaardige situatie doet zich dus voor dat in de islamitische wereld sommige moslims zich uit naam van vrijheid en gelijkwaardigheid verzetten tegen verplichte gezichtsbedekking terwijl in Europa sommige moslims zich uit naam van diezelfde vrijheid en gelijkwaardigheid verzetten tegen een boerkaverbod.Die spanning heeft er ook aan bijgedragen dat de rechtstatelijke bezwaren van de Raad van State uiteindelijk het onderspit hebben gedolven.

Vrije samenleving

Uiteindelijk heeft dus het argument van de vrije samenleving, die open communicatie vereist, gewonnen van de vrijheid van godsdienst. De vrijheid van godsdienst is immers niet onbeperkt. Indien vrijheid impliceert dat de vrijheid van bepaalde groepen worden ingeperkt dan ontstaat er een probleem.

Frankrijk wees ons hier al in 2011 de weg. In een vrije samenleving zijn de deelnemers van elkaar afhankelijk. Mensen kunnen elkaar pas onderling vertrouwen geven als zij elkaars gelaatsuitdrukking kunnen waarnemen. Een dokter kan niet goed vaststellen wat eraan schort als de patiënt haar gezicht bedekt. De docent kan niet controleren of de lesstof echt wordt begrepen.

Een hoofddoek is geen probleem, gezichtsbedekking wel. De vrije samenleving staat of valt immers met open communicatie. Het beperkte verbod op gezicht bedekkende kleding schraagt dus niets minder dan onze vrije samenleving! Hoezee!