Waarom 2019 het jaar van Rutte III wordt

De bitterballen spetteren vrolijk in het vet, de glasbakken puilen uit van flessen die hun werk gedaan hebben en de fietsenmaker op de hoek harkt nog snel zijn oudejaarsbonus binnen door een paar duizendklappers over de toonbank te laten glijden. We zijn weer 365 dagen verder.

2018 gaat de boeken in als het jaar waarin heel Nederland leerde dat we dividendbelasting heffen. Hoewel we nog steeds niet goed begrijpen wat die dividendbelasting precies inhoudt zijn we wel heel blij dat we hem niet hebben afgeschaft. Verder kwam Den Haag niet veel verder dan mooie voornemens, maar weinig concrete plannen.

Stortvloed aan actieplannen

We weten dat Nederland van het Gronings gas afgaat, maar zo snel mogelijk is niet echt een duidelijke tijdsaanduiding. Zo’n klimaatakkoord is prachtig, maar het was een stuk overtuigender geweest als ook de milieuclubs er blij mee zouden zwaaien. Verder is het vrijblijvendheid troef. Een stortvloed van actieplannen en akkoorden werd over het land uitgestort, maar wereldveranderende wetten werden er weinig gemaakt.

Rutte III lijkt tot nog toe vooral op een coalitie die bang is te regeren. Dat is een lastige eigenschap voor een regering. Bijkomend probleem voor de vier partijen is dat ze niet veel tijd meer hebben om zich over die angst heen te zetten.

Met de huidige peilingen hangen de cruciale Statenverkiezingen van volgend jaar als een donkere wolk boven 2019. Een senaatsmeerderheid voor Rutte III lijkt even realistisch als een pensioenakkoord waar de vakbonden vrolijk van worden. Naar alle waarschijnlijkheid wordt het zelfs voor de kunstenaar van het compromis Mark Rutte nog moeilijker om werkbare coalities te vinden.

Verzamelaar van krassen

Grote uitdagingen als een al dan niet harde brexit, een klimaatakkoord, een pensioenakkoord en de ongetwijfeld onvoorspelbare verrassingen van morgen los je niet op met vrijblijvendheid. De kans dat oppositiepartijen in de rij staan dit kabinet daarbij uit de brand te helpen lijkt nihil. En dat lijkt de voorbode voor Mark Rutte om als verzamelaar van krassen een nieuw exemplaar aan zijn collectie toe te voegen.

Eerder hoorde ik al een doorgewinterde bron rond de coalitie een houdbaarheidsdatum voorspellen met het jaar 2019. De logica was dat niemand zin heeft een coalitie uit te zitten die aan haar belangrijkste werk niet toekomt: regeren. Zonder werkbare meerderheid zou de vroege finish al in zicht zijn.

Een ideaal jaar

Toch vraag ik me af of die redenering helemaal op gaat. Eigenlijk kwam dit kabinet niet verder dan delegeren in plaats van regeren. Kijk naar het preventieakkoord of het vuurwerkbeleid.

Dat is vragen of we alsjeblieft wat minder van die oliebollen willen eten, volgend jaar misschien iets minder wijnflessen de glasbak in laten glijden en of we samen willen afspreken dat die eindejaarsklapper van de fietsenmaker op de hoek zijn langste tijd heeft gehad.

Misschien is 2019 daarom juist een ideaal jaar voor Rutte III. Zonder meerderheid in de senaat is het haast onmogelijk te regeren. Een mooier excuus om moeilijke beslissingen toch maar niet te nemen kun je haast niet bedenken.

David van der Wilde is politiek redacteur voor De Nieuws BV