Scheiden doet lijden

Kiki Bertens en Raemon Sluiter vulde aan het eind van deze week hun scheidingspapieren in. En er kwam een verklaring die zo onwaarschijnlijk cliché was dat. Laat maar, iedereen, in welke taal, in welke sport, bedient zich van die woorden; je koopt die regels geprefabriceerd, copy-past van willekeurige welke voorganger.

De verklaring

In het geval van deze twee mensen luidde de teksten:
Bertens: "Ik wil Rae bedanken voor de afgelopen vier fantastische jaren. Ik ben gegroeid als speelster en als persoon, en had dit niet alles zonder hem kunnen bereiken."
Sluiter: "Ik wil Kiki bedanken voor al het vertrouwen en het dag in, dag uit keihard werken om beter en sterker te worden de afgelopen vier jaar. Ik wens haar, Remko en Elisa al het beste voor de toekomst."

Voor niet tennis-insiders: Remko is Remko de Rijke, de vriend en fysio van de speelster. Elisa is Elise Tamaëla, Bertens nieuwe coach. Ik weet niet of er een vier-jaren-itch in de tennissport bestaat en als die er is, was die bij beiden misschien wel te merken. Sluiter was er de laatste maanden van dit tennisjaar 'er even niet bij'. De bekende afkoelingsperiode? Het lijkt erop.

Kijk, de teksten zoals hierboven komen overal voor: in de voetbal-, turn-, zwem-. wielren-, basketbal- en schaatswereld. Het zijn zorgvuldig gekozen, mooie, zachte, en de lading nooit dekkende waarheidswoorden. Het zijn woorden voor de buitenwereld en heel vaak weten insiders heel veel meer en gaat er een veenbrand qua waarheid smeulen. Zoiets van: mooie woorden, maar nu waar het werkelijk om ging.

Niet geheel in de hand

Bertens en Sluiter kunnen natuurlijk de uitzondering op die regel zijn en het is ook niet reëel van deze mensen te vernemen welke hun werkelijke gevoelens zijn en wat ook echt de kern van de splitsing is. Zij hebben zelfs het recht om die voor zichzelf te houden, omdat het nog weleens de werkelijk diepe roerselen van de betrokken mensen wil raken en die hoeven niet op straat te liggen.

Ergens, onderweg, komen er over iedere scheiding fluisteringen en halve waarheden naar boven en gaat het roddelcircuit in werk komen. Ik hoop dat beiden er van verschoond zullen blijven, maar weet ook uit vorige sportbreuken tussen spelers en clubs, speelsters en coaches, atleten en sponsoren enz. dat je zulks als betrokkene niet geheel in de hand hebt.

Twijfelkontje

De feiten dus maar. Jonge vrouw begint op 23-jarige leeftijd aan een opmerkelijke opmars op de tennisranglijst. Drieëntwintig is tamelijk oud in de topsportwereld om met zoiets te beginnen: Bertens is een laatbloeier die met de dan 37-jarige Sluiter, een hardwerkende, subtopper in zijn eigen topsportperiode, een klik krijgt.

Ze wordt van twijfelkontje een volwassen speelster die door weet te dringen in die beroemde top 10. Zij samen bouwen een reputatie op, hij wordt coach van het jaar in Nederland en zij stijgt en... blijft de eigenschappen van een twijfelkontje zo nu en dan uitdragen. Ze wint grote toernooien, maar afgelopen seizoen lukte het niet om definitief op de Grand Slam-toernooien een consequente stap naar de echte top te maken (hetgeen overigens heel moeilijk is in dat vrouwen tenniswereldje waar meerdere speelsters last van hebben).

Geen pretje

Bertens, zo lijkt het, blijft hangen in haar niveau. Haar wedstrijden worden op enig moment 'veel van hetzelfde', hetgeen ongeveer inhoudt dat ze nog weleens kwakkelig begon (startmotor?) en vaak via een betere en gewonnen tweede set de meubelen moest gaan redden in set nummer drie.

Dat deed ze goed genoeg om in die befaamde top-10 te blijven, maar niet goed genoeg om de volgende stap in haar carrière te maken. Ze bleef twijfelen, zoals je met een beetje geoefend sportoog-in-de-sport kon zien en…het werd geen pretje om die zwoegwedstrijden van haar te gaan aanschouwen.

Het was als het voetballen of basketballen met een niet helemaal opgepompte bal. Er ontbrak iets aan haar spel of was het haar soms zo duidelijk te lezen lichaamstaal die vermoeidheid en (ja, daar is dat woord weer) twijfel uitdrukten.

Ik bleef haar volgen via de vele toernooien die( de hemel zij dank) uitgebreid op FOX (en soms andere kanalen) te zien waren. Daar werd een kijkend mens toch niet echt gelukkig van en je vroeg je als kijker af of zij dat zelf wel werd. Die krachtenslopende Azië-rondgang van haar in de afgelopen weken was geen pretje om helemaal uit te kijken.

Iets meer gedurfd wellicht

Ze schuurde voortdurend tegen de top aan, maar kon ook, vrij anoniem en lusteloos, ergens in Verweggistan ineens in de tweede ronde al verliezen en naamloos gaan douchen.

Was het begrip 'niet evenwichtig' van toepassing op haar spel? Ik denk het. Sluiter met zijn soms verrassende coach-opmerkingen was er niet meer bij en Tamaëla nam die taak over. Onder haar tutelage ging Bertens een tikkie anders spelen, zo leek het. Iets meer naar voren toe, iets meer gedurfd wellicht. Maakte ze het speelveld van haar tegenstanders kleiner? En wat dat opzet? Een idee van haar vrouwelijke coach?

Cijfers

Tot deze week hebben we de reis van Bertens mee mogen maken. Van grote twijfel en lelijke wedstrijden, naar kleine briljantjes met haperingen en toch ook ineens opkomende slordigheden als dikke dubbele fouten en afzwaaiende smashes of wegdraaiende volleys. Wat me vooral opviel: de spanning op haar gezicht, de O-vormige mond en de soms bijna van haar body af te lezen onzekerheid. Iets van 'o jee, wat moet ik nu gaan doen?'.

Voor al diegenen die hebben moeten aanhoren dat ze veel gespeeld heeft: op 28 toernooien dus, waren haar cijfers zeer de moeite waard. Kiki Bertens speelde 83 singles, waarvan ze er 57 won en 26 verloor. Daar hoeft geen tennisspeelster zich voor te schamen; alleen is het niet echt een aantal dat bij ware topspeelsters past.

Haar cijfers voor buiten-tennis: 51-24 en indoor 6-2. Ze haalde deze winstpercentages op Noord-Amerikaanse bodem (43%), gevolgd door Azie (42%), Europa (38%) en Australië (63%). Om dat in een goed perspectief te zetten: ze speelde 19 wedstrijden in Azie, 8 in Australië, 42 in Europa en 14 in Noord-Amerika. Alle singles dus.

Voor de liefhebbers dan nog dit. De ondergrond waar ze op speelde en won en verloor. Goed voor de statistieken zou vroeger Herman Kuiphof zeggen: gras 16 winst en 12 verlieswedstrijden, gravel 19-15 en hardcourt 48-30. Kies je favoriete ondergrond, Kiki.

Boven de balkenende-norm

Ze eindigt dit jaar op de tiende plaats van de WTA-lijst. Op de doubles-lijst moet je een tijdje zoeken, maar daar staat ze nummer 177. En o ja, daar hoort dan ook altijd het gewonnen geldbedrag bij vernoemd te worden. Neen, ze heeft niets te klagen. Voor haar geen Balkenende-norm en ze overstijgt ook moeiteloos Matthijs, Eva en Jeroen.

Volgens de 'WTA Prize money leaders' kolommen ging het Bertens ook voor de wind. In het jaar dat ze brak met haar coach, in het jaar dat ze 28 toernooien speelde, in het jaar dat ze in de singles 83 partijen speelde waarvan ze er zevenenvijftig won, kwam ze toch met iets meer dan drie miljoen dollar thuis in Breda.

Overheerlijk bijkomen

Niets mis mee natuurlijk en je gunt het iedere prof-sporter na een lang en zwaar seizoen. En toch…het was, vrij vaak zelfs, niet echt een genoegen om naar haar wedstrijden (of gedeelten daarvan) te kijken. Ze speelde vaak niet blij en vrij. Was het nog steeds die twijfel? Wat weerhield haar van het sterk beginnen van een partij? Waarom lachte ze niet meer? Wat zat haar dwars? Waar had ze schrik voor? Faalangst? Waarom dat strakke smoeltje?

Soms, neen, meer dan soms, dacht ik in haar geen “happy camper” te zien. En is sport toch ook niet een uitlaatklep voor een mens om vreugde, plezier en blijheid te tonen. Misschien hield ze die eigenschappen wel iets te veel onder haar mat. Dat ze overheerlijk mag bijkomen van dit merkwaardige jaar. De nummer tien van de wereld mag gaan uitrusten.