Megaboete voor streekvervoerder EBS: 'Problemen houden tot zeker eind dit jaar aan'

"Ik zit nu al veertig minuten te wachten. Gisteren was het ook al raak. En vorige week ook", verzucht een gestrande reiziger op het busstation van Lelystad. Ze steekt nog maar een sigaret op. Ze gaat beter met de vertraging om dan een reiziger op een ander perron. Aan de telefoon scheldt hij de klantenservice van vervoersbedrijf EBS uit voor rotte vis, omdat de bus naar Emmeloord niet komt. De sfeer wordt steeds grimmiger.

"Ja, dit is wel een beetje tekenend voor de situatie hier", legt Bart Kromwijk van reizigersorganisatie Rover uit. Eind 2023 werd de concessie voor het openbaar vervoer in Flevoland, Gelderland en Overijssel toegekend aan EBS. Het busbedrijf beloofde een flitsende dienstregeling, met extra buslijnen en aansluiting op de treinen. "In de eerste maanden van dit jaar werden we overspoeld met klachten. Studenten konden niet naar hun opleiding, mensen kwamen niet op hun werk. Iemand moest zelfs overnachten op het station. Mensen waren echt ten einde raad", zegt Kromwijk.

Versoberde dienstregeling

EBS kon de beloftes niet waarmaken en besluit de dienstregeling in april te versoberen. Veel bussen rijden voortaan elk uur, in plaats van elk half uur. "Daardoor is er minder uitval, maar het is niet ideaal. Je wilt gewoon een goed openbaar vervoer", vindt Kromwijk. Ondertussen trapt de boze reiziger tegen een geparkeerde bus aan. "Je moet me godverdomme nu meenemen naar Emmeloord", klinkt het boos. De buschauffeur probeert de man te kalmeren, maar krijgt een scheldkanonnade op zich afgevuurd.

"Ik probeer ook alleen maar te helpen", zegt de chauffeur later. Pointer spreekt vijf buschauffeurs aan – ze willen allemaal alleen anoniem reageren. "Ik loop met het logo van EBS op mijn shirt, dus ik krijg alle drek over me heen", klinkt het. Een andere chauffeur zegt: "EBS heeft gewoon te veel beloofd bij de aanbesteding. Ze beloofden een Porsche met stoelverwarming en flitsende velgen, maar leveren alleen de carrosserie."

3,5 miljoen euro boete

De provincies Gelderland, Overijssel en Flevoland betalen jaarlijks zo’n 80 miljoen euro voor de diensten van EBS. De provincies legden de vervoerder over 2023 een boete op van 3,5 miljoen euro. Kalenderjaar 2024 is nog niet afgelopen, maar de verwachting is dat ook voor dit jaar een boete zal volgen. "Niet gereden ritten worden niet uitbetaald", zegt gedeputeerde Jan de Reus van de provincie Flevoland. "Beterschap moet wat mij betreft echt aan het einde van dit jaar komen. EBS moet de dienstregeling gaan waarmaken."

Het contract met EBS loopt nog twaalf jaar. "De concessie aan een ander bedrijf gunnen is geen optie", vindt De Reus. "Een nieuw bedrijf moet zich dan ook gaan inwerken. Dan krijg je allemaal kinderziektes. Als we de concessie intrekken, moeten we een noodconcessie gaan toekennen. Dan ben je zo weer twee jaar verder."

Niet alleen in Flevoland kampen reizigers met uitval en vertraging. Ook in de Zaanstreek, Rotterdam en Den Haag loopt het busbedrijf EBS tegen problemen aan. Ze beloven beterschap. "We zijn heel erg druk bezig om het personeelstekort op te lossen. Dat lukt ons ook. We verwachten begin 2025, het nieuwe dienstjaar, de ritten te kunnen rijden die we hebben beloofd bij de concessie", zegt EBS-woordvoerder Jasper Vermeer. Hij zegt ‘niet trots te zijn’ op de uitval in het streekvervoer, "maar we werden echt geconfronteerd met een krapte op de arbeidsmarkt. Dat zagen we niet aankomen."

Begin volgend jaar moet blijken of EBS de belofte kan waarmaken. Dan gaat de normale dienstregeling in Flevoland weer in.

Luister: Gerommel in het streekvervoer zaterdag 21 september om 14:30 uur op NPO Radio 1