Nieuwe regels intensive care mogelijk schadelijk voor patiënt

In De Sprint, de onderzoeksrubriek in De Sportzomer op NPO Radio 1, stonden deze week intensive care-afdelingen van Nederlandse ziekenhuizen centraal. Binnen een week tijd hebben onderzoeksjournalisten Eric Arends en Sanne Boer geprobeerd om zoveel mogelijk te weten te komen over de nieuwe richtlijn die voor deze afdelingen in de maak is.

Waarom is er zoveel ruzie tussen artsen over deze richtlijn? En wat is het belang van de patiënt in deze strijd? In dit artikel vind je de belangrijkste achtergrondinformatie en de resultaten van het sprintonderzoek op een rij.

Grote versus kleine ziekenhuizen

Na een uitzending van Nova in 2007 berichtten verschillende media dat jaarlijks 250 mensen onnodig overlijden in kleine ziekenhuizen, omdat ernstig zieke patiënten niet worden doorgestuurd naar een grotere intensive care-afdeling. Hoewel dit getal nooit wetenschappelijk is aangetoond, zijn verschillende artsen en de Inspectie voor de Gezondheidszorg ervan overtuigd dat ernstig zieke patiënten niet altijd worden doorverwezen naar een grotere intensive care wanneer dit eigenlijk zou moeten.

Uit een eerder bericht van De Sprint bleek deze week dat het eigenbelang van de kleine ziekenhuizen hierbij mogelijk een rol speelt. Wanneer een ziekenhuis weinig patiënten op een intensive care-afdeling heeft liggen, kan dit namelijk betekenen dat deze afdeling moet sluiten, wat grote gevolgen heeft voor de rest van het ziekenhuis.

Sinds 2007 woedt er daarom een sterke discussie over de regels die voor intensive care-afdelingen in Nederland gelden. Grofweg vind je aan de ene kant van de discussie de grote ziekenhuizen, die vinden dat veel regels nodig zijn om kwaliteit te garanderen. En aan de andere kant de kleine ziekenhuizen, die vinden dat veel regels juist de kwaliteit van de zorg in de weg kunnen staan. De laatstgenoemde groep wil dat er alleen richtlijnen zijn waarvoor een wetenschappelijk bewijs bestaat.

Ondanks de vele jaren van discussie komen de medisch specialisten van de intensive care-afdelingen er onderling niet uit. Het is de bedoeling dat zij zelf nieuwe regels opstellen, maar dit is dus nog niet gebeurd. Sommige artsen, waaronder hoogleraar Healthcare Nardo van der Meer van het Amphia Ziekenhuis in Breda, geven aan dat ernstig zieke patiënten hierdoor nog altijd niet worden doorverwezen naar de meest geavanceerde intensive care, terwijl dit wel zou moeten.

Minder uitgebreide regels voor intensive care-afdelingen

Om een eind te maken aan het gesteggel tussen de grote en kleine ziekenhuizen, heeft het Zorginstituut Nederland inmiddels besloten om zélf de richtlijn voor intensive care-afdelingen te gaan opstellen. Het Zorginstituut Nederland, een adviesorgaan voor het ministerie van Volksgezondheid, verwacht deze richtlijn volgende maand officieel te presenteren.

Uit documenten die de onderzoeksjournalisten van De Sprint in handen kregen blijkt nu dat het Zorginstituut Nederland voor minder uitgebreide regels kiest, tot vreugde van de kleine ziekenhuizen. De grote ziekenhuizen, daarentegen, vrezen nu dat het patiëntenbelang in het geding komt.

Zo zegt hoogleraar Nardo van der Meer dat ziekenhuizen nu geen verweer meer hebben tegen mogelijke eisen van ziekenhuisdirecties en zorgverzekeraars. Zij zouden ziekenhuizen bijvoorbeeld kunnen vragen om minder artsen op de intensive care te plaatsen, wanneer hier geen concrete regels voor bestaan.

Ook Armand Girbes, hoofd van de intensive care-afdeling van het VU Medisch Centrum, maakt zich grote zorgen: “De patiënt heeft baat bij voldoende dokters en verpleegkundigen aan zijn bed. Anders zal de behandeling van de patiënt niet zo goed zijn als deze kan zijn, er zal niet zoveel aandacht zijn voor de familie zoals het hoort, iedereen komt dan in tijdnood omdat ze met minder mensen hetzelfde gaan proberen te doen, en een aantal dingen gaan dan verdwijnen zoals het noodzakelijke overleg. (…) De kansen om te overleven zullen dan ongetwijfeld verminderen.”

De Sprint

Het onderzoek naar de intensive care is onderdeel van De Sprint, een vaste rubriek van de Argos-redactie in De Sportzomer op NPO Radio 1. Het idee achter deze rubriek is om binnen een week tijd zoveel mogelijk informatie te krijgen over een bepaalde vraag. Via deze link vind je het eerste artikel over het onderzoek dat deze week begon.

Daarnaast vind je via deze link meer informatie over het sprintonderzoek van vorige week, over een misbruikzaak met Eritrese asielzoekers.