Studentenverenigingen niet goed voorbereid om seksueel wangedrag aan te pakken

'Ons reglement was er niet op gemaakt'

Meerdere respondenten kwamen erachter dat hun beleid niet goed was, nadat er een incident was geweest. Eén van hen schreef: “Onze reglementen en statuten waren niet gemaakt om goed om te gaan met deze situatie. Er is hierom een nieuw beleid geschreven.”

Dat is een groot probleem, want seksueel grensoverschrijdend gedrag komt veel voor onder studenten. Zo wordt maar liefst 11 procent van de vrouwelijke en 1 procent van de mannelijke studenten verkracht tijdens hun studietijd. Dat blijkt uit een onderzoek van Amnesty International in Nederland. Een derde van de vrouwelijke studenten wordt aangerand tijdens hun studie.

Veroordeeld, maar nog steeds lid

“Ik werd gewoon gesust, van: dit is wat ik nu ga doen, en wat jij vindt, dat doet me niks.” Martine (niet haar echte naam) vertelt in Pointer dat ze tijdens haar lidmaatschap bij een kleine studentenvereniging in het oosten van het land werd aangerand door een ander lid.

Ze vroeg het bestuur van de vereniging om hulp. Die had echter geen ervaring met dit soort incidenten en vond het moeilijk om een goede oplossing voor haar te vinden. Ondertussen werd er steeds meer over het incident geroddeld. De jongen was erg populair, en kreeg steun van andere leden. Zelf werd Martine uitgemaakt voor leugenaar.

Uiteindelijk is Martine naar de politie gestapt. Twee jaar later, in 2018, is de jongen veroordeeld voor aanranding. Dit veranderde echter niks aan zijn positie binnen de vereniging. Hij is nog steeds lid.

Onderwijsinstellingen moeten meer doen

Studentenvereniging worden bestuurd door jonge mensen, en wisselen elk jaar van bestuur. Julienne Beijer van Sexmatters geeft trainingen aan studentenverenigingen: “Een aanranding is best heftig. En de verantwoordelijkheid (om als vereniging juist te handelen, red.) ligt bij jongvolwassenen die daar niet op zijn geschoold of getraind.”

“Ik denk dat onderwijsinstellingen hierin een veel grotere rol kunnen pakken dan ze nu doen,” zegt Marijke Naezer, onafhankelijk onderzoeker die onder andere meeschreef aan een onderzoek naar wangedrag en intimidatie binnen universiteiten. Studentenverenigingen worden deels gefinancierd door onderwijsinstellingen, dus kunnen daar ook voorwaarden aan verbonden worden.

Zij vindt het problematisch dat veel maatregelen nog steeds vrijwillig zijn. “Dat is echt ongelofelijk als je ziet hoe groot het probleem is. Het effect is dat mensen die maatregelen het hardst nodig hebben, niet betrokken worden. Mensen die mogelijk geneigd zijn tot grensoverschrijdend gedrag, die komen niet naar zo’n cursus.”

Als voorbeeld geeft ze de Utrechste studentenvereniging Veritas, waarvan recent een seksistisch en homofoob Whatsappbericht uitlekte. “En de universiteit zegt dan: wij wachten af hoe de studentenvereniging dit oppakt. Dan denk ik: je kan toch op zijn minst zeggen dat hier maatregelen op volgen? We zijn met zijn allen zo voorzichtig met het reageren op incidenten, en daarmee doe je slachtoffers tekort.”

De Universiteit Utrecht laat weten dat ze de teksten die door de jaarclub van Veritas zijn verstuurd onacceptabel vinden, maar dat ze het belangrijk vinden dat studentenorganisaties de kans krijgen om dit soort incidenten in eerste instantie zelf af te handelen. "Het bestuur van Veritas heeft naar aanleiding van het incident diverse acties ondernomen; zo zijn de desbetreffende leden geschorst in afwachting van een interne rechtsprocedure. Voor de Colleges van Bestuur van de Universiteit Utrecht en Hogeschool Utrecht is dat op dit moment afdoende en we volgen de interne afhandeling uiteraard op de voet."

Luister zondagavond Pointer om 19:00 uur op NPO Radio 1