Feit of fictie: Zijn zwart-wit films intenser en enger dan kleurenfilms?

De Zuid-Koreaanse regisseur zei dat tijdens de presentatie van de zwart-wit versie van Parasite op het International Film Festival Rotterdam. Maar is zijn bewering ook te bewijzen?

Zwart bloed en 80 procent zapt weg

Bor Beekman, filmjournalist van de Volkskrant, heeft beide versies gezien en was in Rotterdam aanwezig toen Bong zijn uitspraak deed. "Ik vond wat hij zei interessant. Het is wel zo dat bloed in zwart-wit een ander effect heeft dan in kleur. Het wordt dan een soort vieze zwarte drab." Daarbij heeft zwart-wit volgens hem wel echt een versterkend effect.

Toch begint de filmindustrie liever niet aan zwart-wit, zegt Beekman. Dat heeft te maken met de doorverkoop naar televisie. Zwart-wit is minder gewild en er zijn zelfs landen die er helemaal niet aan beginnen. Dat doen ze op basis van kijkcijferonderzoek. Als een zwart-wit film op tv komt, zapt 80 procent van de kijkers weg. Bij een kleurenfilm blijft 80 procent juist hangen. "Als mensen een zwart-wit film zien langs komen tijdens het zappen, dan denken ze: dat is een oude film, dat wil ik niet. Ik wil juist een nieuwe film", verklaart Beekman.

Schindler's List

"Kleurenfilms ervaren we als realistischer, omdat we ook in kleur zien", zegt Victor Lamme, hersenonderzoeker bij de Universiteit van Amsterdam. Oude films die later worden ingekleurd vinden we ineens veel echter lijken. Een voorbeeld daarvan is de documentaire They shall not grow old van Lord of the Rings-regisseur Peter Jackson, waarin hij beelden uit de Eerste Wereldoorlog van kleur voorzag.

"Zwart-wit associeren we in ons hoofd daarentegen met negatievere zaken als oorlog, armoede, ouderdom en ziekte", zegt Lamme. Films als Schindler's List en Roma werden door de filmmakers opzettelijk in zwart-wit gemaakt. Het Oscarwinnende The Artist werd in zwart-wit geschoten om te benadrukken dat deze zich in 1927 afspeelt.

Hersenbeschadiging

Mensen met een beschadiging aan het gebied in de hersenen dat kleur registreert, zien alles in zwart-wit. "En een van de belangrijkste bijwerkingen van die aandoening is dat die mensen zich behoorlijk depressief voelen", zegt Lamme. Voedsel ziet er in zwart-wit heel onaantrekkelijk uit, noemt hij ter illustratie. Mensen verliezen daardoor hun eetlust.

De uitspraak van filmregisseur Bong beoordeelt de hersenonderzoeker daarom als een feit, omdat hij er expliciet bij noemde dat het dingen intenser én wreder maakt. Zwart-wit maakt zaken weliswaar niet realistischer, zoals kleur doet, maar het negatieve wordt juist versterkt. "Dingen worden inderdaad overdreven negatief, deprimerend en akelig."

Radio EenVandaag

Dit artikel is een bijdrage van Radio EenVandaag, elke werkdag tussen 14 en 16 uur op NPO Radio 1. Meer over de uitzending is te vinden op EenVandaag.nl, Facebook of op Twitter.