Medische doorbraak: immuuntherapie helpt bij bestrijden hoofd-hals kanker

Immuuntherapie is een relatief nieuwe vorm van behandelen waar bij een patiënt zijn of haar eigen afweersysteem geactiveerd wordt om kankercellen te doden en op te ruimen. Zuur legt uit waarmee je het kunt vergelijken: “Stel je voor dat je een splinter in je vinger hebt. De splinter is lichaamsvreemd en je afweersysteem gaat daar dan op af. De huid rondom de splinter wordt meestal een beetje rood en soms komt er wat pus bij. Op die manier wordt de splinter uit je lichaam gewerkt.”

Kanker is voor je lichaam ook vreemd, het heeft een heel gek DNA. “Ons afweersysteem is kennelijk niet altijd in staat om het op te ruimen”, legt Zuur uit. “Immuuntherapie zorgt ervoor dat je eigen afweersysteem opnieuw actief wordt tegen de kanker en zo de kankercellen kan doden en op kan ruimen.”

Succesvol

Immuuntherapie wordt al gebruikt bij andere vormen van kanker, maar werd nog niet eerder succesvol bij hoofd-hals kanker gebruikt. Volgens Zuur is de doorbraak van dit onderzoek enorm groot. “Mensen begonnen met grote tumoren aan deze behandeling en binnen vier á vijf weken was die tumor verdwenen.”

Van alle patiënten die meededen met het onderzoek, werd bij 35% van de patiënten de kanker voor meer dan 90% opgeruimd of helemaal opgeruimd. “Wat we ook zagen bij de patiënten, is dat de therapie zorgt voor ziektevrij overleven. Terwijl patiënten die geen immuuntherapie krijgen, een hele grote kans hebben op een recidief”, vertelt Zuur.

Verminkt raken

Hoofd-hals kanker bevindt zich vaak in de mond, keel of neus, maar kan zich ook uiten als huidkanker. “Dit soort kanker wordt veelal geopereerd door middel van een uitgebreide ingreep. Bijvoorbeeld het verwijderen van een deel van de tong, of amputatie van oor of neus”, legt Zuur uit.

Zelf is Zuur chirurg en ze geeft aan dat ze het lastig vindt om zulke operaties te doen. “Zo’n operatie kan als gevolg hebben dat patiënten verminkt kunnen raken als een deel van het aangezicht heel ernstig verandert. Dan kom je er ook echt anders uit te zien.”

Recht van de patiënt

Ook de patiënten die meededen aan het onderzoek moesten geopereerd worden. “De tumoren waren meestal al helemaal weg en tóch moesten ze onder het mes. Dan denk je: waarom doe ik deze operatie nog?”, zegt Zuur. Dat komt omdat de immuuntherapie een medisch wetenschappelijk onderzoek is, het is een experimentele behandeling die getest wordt. Mensen die aan zo’n onderzoek meedoen mag je de standaardbehandeling niet onthouden. “We hebben weleens mensen geopereerd bij wie er helemaal geen kanker meer werd gevonden”, vertelt Zuur.

Vooralsnog is er geen bewijs dat immuuntherapie het alleen af kan. Wel hebben enkele patiënten die meededen aan het onderzoek ervoor gekozen om af te zien van de operatie. “Dat recht heeft de patiënt”, vertelt Zuur. “Die patiënten hebben gevoeld dat die kanker verdwijnt en die hebben de dokter bedankt voor het advies om te opereren en wilden het aankijken.”

De patiënten die de operatie hebben afgeslagen, zijn op dit moment allemaal nog kankervrij. “Dus kennelijk zou het zo kunnen zijn dat voor een klein deel van de patiënten immuuntherapie het wellicht alleen af kan zonder dat chirurgie nodig is”, zegt Zuur blij. “Toekomstig onderzoek zou dat moeten aantonen.”

Toekomst

Of en wanneer de immuuntherapie de standaardbehandeling wordt, is nog even afwachten. “Het eerstvolgende onderzoek wat moet gebeuren is dat we, wat mij betreft, zeggen dat we de chirurgie een tijdje achter de hand houden van mensen die goed reageren op de behandeling. Als het blijkt dat klopt wat we denken, moet er weer een nieuw onderzoek komen om aan te tonen dat er systematiek in zit. Dat het voor meer patiënten geldt”, vertelt Zuur.