Nieuwe screeningswet moet potentiële spionnen opsporen: 'Ze leven al jaren onder ons'

Nieuwe wet

De onderwijsminister wil dus een nieuwe screeningswet invoeren. Omdat er spionnen actief zijn die achter Nederlandse kennis aan gaan. Als deze wet doorgevoerd wordt, worden alle studenten en wetenschappers uit gevoelige landen gescreend. De expert begrijpt dat het voorstel er is gekomen: "Veiligheid over kennis is een hot topic, universiteiten moeten hier iets mee doen."

Undercover spion

De studenten en wetenschappers moeten gescreend worden omdat spionnen vaak moeilijk te herkennen zijn. "Een spion is vaak een normale student of wetenschapper, die al dan niet onder druk gevraagd wordt om te bespioneren", legt Schouten uit. Toch is niet elke wetenschapper of student een spion. "Soms zijn de spionnen inlichtingenofficieren die werken bij een ambassade. Deze officieren hebben vaak nog een heel netwerk onder zich", vertelt de expert. Deze mensen komen, al dan niet met dwang, in dit netwerk terecht. "Vaak opereren deze mensen onder een andere naam en nationaliteit, waardoor ze lastig te herkennen zijn", vertelt Schouten.

Menselijke kant

De laatste jaren vindt spionage meer online plaats. Toch benadrukt de expert dat de menselijke kant van spionage niet onderschat mag worden: "Spionnen leven al jaren onder ons, terwijl ze zich voor doen alsof ze iemand anders zijn." Deze spionnen maken vaak gebruik van manipulatie om kennis te verkrijgen. "Ze kunnen in je sportclub zitten of zelfs een relatie met je aangaan. Via die weg proberen ze dan kennis los te krijgen", legt Schouten uit.

Kostbare kennis

De academische wereld is er juist op gebouwd om kennis te produceren die voor iedereen beschikbaar is. Toch willen universiteiten niet alle kennis openbaar beschikbaar stellen. "Bepaalde kennis die bijvoorbeeld ontwikkeld wordt voor het bedrijfsleven wil de universiteit bij zichzelf houden. Met dit soort kennis kunnen nieuwe bedrijven opgericht worden. Als de kennis gestolen wordt kunnen de bedrijven ineens in het buitenland opgericht worden", vertelt Schouten. Een groot voorbeeld van gestolen Nederlandse kennis komt uit Pakistan. "Daar is in de jaren 70 een nucleaire bom gemaakt met gestolen kennis die via spionage verkregen is", legt de expert uit.

Tips

De expert geeft tips om kostbare informatie te beschermen. Volgens hem is het een mindset: "Ga bijvoorbeeld niet in een druk café je bedrijfsgeheimen vertellen." Ook benadrukt Schouten niet te naïef om te gaan met spionage. "Snap dat spionnen bestaan, als jij bijvoorbeeld veel reist voor je werk dan begint spionage al bij de grensovergang. Mensen kunnen daar al in je gegevens kijken, ook dat is spionage", benadrukt de expert.