Supervaccin tegen alle coronavirussen kan mogelijk ook beschermen tegen volgende COVID's

In een commentaar in het vakblad Nature wordt geschreven over dit nieuwe concept, vertelt Koopmans. Het is geen nieuw idee, vertelt ze: "Het is een onderwerp wat al heel lang rondzingt. In het commentaar zijn mensen aan het woord die al 30 jaar hieraan werken, dan weer met hier een potje en dan weer met daar een potje, want er was nooit zoveel interesse in... Nu heeft het een nieuwe impuls gekregen."

COVID-19 is niet het enige coronavirus, de virusfamilie die bekend staat om haar scherpe uitsteekjes ('spike-eiwitten'). Dit nieuwe vaccin zou ook tegen alle andere coronavirussen kunnen beschermen. Zo'n universeel vaccin zou een pandemie kunnen voorkomen. "Technisch gezien zou het moeten kunnen", stelt de viroloog. Een datum kan ze er niet op plakken. "Het is een soort Apollo-project. Als je dit wil, moet je de handen ineen slaan."

SARS en MERS

Als dit allemaal lukt, gaat het supervaccin misschien verder dan de coronavirussen, vertelt Koopmans: "Het is al bekend dat er antistoffen zijn die niet alleen tegen COVID-19 werken, maar die ook kruisreactie hebben met SARS en zelfs MERS. Dat zijn hele andere virussen, maar aan de stamboom zie je wel dat ze aan dezelfde tak zitten." In de toekomst is de hoop dat met bijvoorbeeld een COVID-19-vaccin ook infecties met die virussen kunnen worden voorkomen.

Of dat zo is is nog niet duidelijk: "Daar is nog niet op getest", zegt Koopmans. Op dit moment wordt er veel onderzoek naar gedaan. "Sommige mensen geloven wel in de mogelijkheid van breed werkzame vaccins, anderen niet."

Nanoparticles

Er zijn verschillende manieren om brede immuniteit te krijgen. Werken met namaak-virusdeeltjes, bijvoorbeeld, ofwel 'nanoparticles', waar je spike-eiwitten opplakt. Als je mensen daarmee vaccineert, zullen ze antistoffen maken tegen virussen met die uitsteeksels. "Maar wat let je om een nanoparticle te maken met uitsteeksels van al die verschillende virussen?" zo denken sommige wetenschappers volgens Koopmans. "Een soort confetti van al die spikes, dan heb je een vaccin tegen al die virussen", is de gedachte.

Je zou ook verschillende vaccinaties achter elkaar kunnen geven, steeds met een andere spike, omdat daarmee de sterkste antistoffen worden gemaakt. "Dit zijn allemaal richtingen die op dit moment getest worden", vertelt de viroloog.

Download de NPO Radio 1-app

Met onze app mis je niks. Of het nou gaat om nieuws uit binnen- en buitenland, sport, tech of cultuur; met de NPO Radio 1-app ben je altijd op de hoogte. Download 'm hier voor iOS en hier voor Android.