Wat was de rol van België bij de moord op de premier van Burundi in 1961?

'Voogdijgebied'

Burundi was destijds een zogenaamde 'voogdijstaat' van België, vertelt De Witte. "België bestuurde Burundi bijna als een gewone kolonie, zoals het Rwanda en Congo bestuurde. Maar er zat een verschil in, doordat het een 'voogdijgebied' was. Daardoor had de VN een vinger in de pap. Ze konden hierdoor de voortgang van het land volgen, en via de algemene vergadering ingevoerde dwingende richtlijnen opleggen aan de kolonisator."

Rwagasore is door een Griekse huurmoordenaar vermoord, met daaromheen andere mensen uit de oppositie van het land, zegt De Witte: "Rond hem bevonden zich een aantal leiders van de Burundese oppositie, van de christendemocratische Burundese partij. De kolonisator had die partij in het gelid gebracht om Rwagasore en zijn partij de weg naar de macht te versperren. Daardoor zijn snel de moordenaars en de mensen daaromheen gearresteerd." De moord was op een nonchalante manier gepleegd, zegt hij, "Omdat hen straffeloosheid was beloofd. Het koloniale gerecht heeft de procesgang gecontroleerd, met als gevolg dat de moordenaar ter dood werd veroordeeld."

Conservatieve entourage

In het koloniale archief is systematisch de Belgische rol uit beeld gelaten, dat was voor De Witte de aanleiding voor dit onderzoek. "Van Koning Boudewijn bestaat het beeld dat hij een humanitair betrokken man was. In zijn latere leven heeft hij zich bekommerd om slachtoffers van mensenhandel. Dat beeld wordt eigenlijk op het verleden geplakt, maar dat is fout. Als je kijkt naar de Boudewijn van eind jaren '50 en begin jaren '60, dan zie je een jongeman die gevangen was in de zeer conservatieve entourage van zijn vader."

"Mensen die niet in de pas liepen, moesten door die entourage bestreden worden. Dit was ook bij Congo het geval", legt De Witte uit. "Daar heeft Koning Boudewijn ook het licht op groen gezet voor de moord op de premier van Congo."

"België heeft eigenlijk altijd gezwegen over dit dossier, maar ergens de komende weken komt er een parlementaire commissie om de kolonisatie in Congo, Rwanda en Burundi te onderzoeken, en daarbij ook deze moord tegen het licht te houden", aldus De Witte.