'Mohammed uit nieuwe Dante-vertaling schrappen is niet alleen censuur maar ook gevaarlijk'

'Onnodige zelfcensuur'

Afgelopen week werd bekend dat Mohammed uit de nieuwe versie van Dante wordt geschrapt. De goddelijke komedie van de Florentijnse dichter Dante Alighieri behoort tot de erkende meesterwerken van de wereldliteratuur en tot de grootste culturele prestaties van de Middeleeuwen. De hel is een van belangrijkste hoofdstukken uit het boek, waarin Mohammed een centrale rol speelt. Volgens de uitgeverij zou de tekst over Mohammed kwetsend kunnen zijn voor een jong islamitisch publiek. Historica Farah Bazzi noemt het een onnodige vorm van zelfcensuur.

''Als historica hecht ik veel waarde aan de tekst zoals die is. Ik vind het kwalijk als er in primaire bronnen wordt geschrapt. Het is aan het publiek hoe je zo'n tekst interpreteert. De tekst van Dante is juist heel interessant om te plaatsen in het hedendaags debat over de rol van islam in Europa.''

Mohammed in de hel

In de hel van Dante bevindt Mohammed zich in de allerlaagste cirkels van de hel. ''Dat is het allerergste'', vertelt Bazzi. ''In het boek krijgt Mohammed het verwijt dat hij schisma binnen het christendom creëerde.'' In de tekst wordt Mohammed door tweeën gesneden. ''Dat staat symbool voor wat Mohammed met het christelijk geloof deed volgens Dante'', legt Bazzi uit. ''Mohammed wordt door Dante niet gezien als een buitenstaander, maar als iemand die uit een soortgelijke culturele traditie kwam.''

Islamitische invloeden

Opvallend is dat in Dante's boek ook slecht wordt gesproken over homoseksuelen en de paus, maar die blijven onaangepast in de nieuwe vertaling. Volgens Bazzi getuigt de beslissing om alleen Mohammed te schrappen van een fundamenteel gebrek aan begrip van mediterraanse Middeleeuwen, die veel islamitischer waren dan we ons lijken te herinneren. ''In de leefwereld van Dante was Mohammed ontzettend belangrijk. Vooral in de late Middeleeuwen heeft de islam een piek bereikt in de Europese cultuurgeschiedenis. Veel islam-teksten werden onderdeel van de gemeenschappelijke Europese cultuur.''

De tegenstellingen waren niet zo zwart-wit als vandaag de dag, vervolgt Bazzi. ''We hebben een beeld van Europa dat exclusief christelijk is.'' Dat klopt volgens haar niet, omdat er degelijk invloeden zijn uit de islamitische wereld. ''Daarmee simplificeer je de rol van islam in Europa.''

Niets missen van OVT?

Hou dan de website van OVT in de gaten, abonneer je op de podcast, of volg het programma via Facebook en Twitter